Được thành lập năm 2019, AYA Cup là startup cho mượn ly nhằm thay đổi hành vi người dùng trong việc sử dụng cốc nhựa dùng 1 lần, từ đó góp phần giảm rác thải nhựa tại Việt Nam.

Theo thống kê, ngành công nghiệp nhựa sử dụng một lần tại Việt Nam có doanh thu trị giá hơn 1,6 tỷ USD mỗi năm và con số rác thải nhựa tạo ra bởi ngành công nghiệp đồ ăn mang đi tại Việt Nam là 27 tấn nhựa và xốp hàng năm.

Rác thải nhựa đang là vấn đề nóng được cả thế giới quan tâm. Làn sóng hạn chế đồ nhựa đang ngày càng được nhiều người ủng hộ. Đặc biệt là tại các chuỗi cà phê, đồ uống đã sử dụng ly uống bằng thủy tinh khi sử dụng ngay tại quán. Tuy nhiên, "bài toán nhựa" đối với take away (đồ uống mang đi) vẫn chưa tìm được lời giải đáp.

Chính điều này đã khiến Lê Thùy Linh đã tạo nên AYA Cup. Dự án cho mượn cốc của Thùy Linh lọt top 100 Vietnam Startup Wheel 2019 mong muốn thay đổi hành vi người tiêu dùng trong việc sử dụng cốc nhựa 1 lần.

Lê Thùy Linh (SN 1987) là du học Phần Lan sau đó cô làm việc và học tập tại Đức. Tại đây, Linh nhận ra bản thân rất quan tâm đến môi trường.

Sau khi về nước, Linh mở một công ty riêng chuyên cung cấp hộp đựng thức ăn làm bằng bã mía cho các nhà hàng khách sạn. Tuy nhiên, Linh nhận thấy rằng sản phẩm này quá đắt tiền và chỉ có nhà hàng khách sạn hạng sang mới có thể chịu được chi phí, trong khi 80% lượng nhựa lại đến từ các cửa hàng nhỏ và chuỗi đồ ăn nhanh.

Linh đã nghĩ rằng cần phải có cách nào đó để thay đổi việc sử dụng nhựa một lần, phải có cách nào đó để giảm thải nhựa ra môi trường mà vẫn kiểm soát được chi phí để có thể nhân rộng mô hình đến chuỗi các cửa hàng nhỏ. Và đó là lý do AYA Cup ra đời.

Cách thức hoạt động của AYA Cup là thay vì dùng ly nhựa, khách hàng đặt cọc 50.000 đồng để mượn ly của Aya. Sau khi sử dụng xong, người dùng có thể đem ly tới trả tại bất kỳ quán nào trong hệ thống và nhận lại 50.000 đồng ban đầu.

Hiện tại đã có hàng chục quán cà phê đồng ý tham gia vào dự án và có một số lượng người dùng, dù chưa nhiều, nhưng bắt đầu cầm ly tới trao đổi.

Ở thời điểm hiện tại, các quán đang hoạt động trong hệ thống của AYA Cup đều không mất thêm chi phí nào. Tuy nhiên, quán có trách nhiệm thu nhận ly, thu nhận tiền cọc, rửa ly và trao lại cho khách hàng tiếp theo. Mỗi tháng phía AYA Cup sẽ đến kiểm soát số lượng cốc và nhận về tiền cọc.

Với các quán tham gia AYA Cup, quán sẽ tiết kiệm được khoản chi phí cho đồ uống mang đi, thường dao động từ 1.500 đồng/bộ gồm ly nhựa, nắp đậy và ống hút cho tới 2.000 -3.000 đồng. Trong tương lai, khi startup tiến hành thu phí, thì nhà hàng vẫn được lợi bởi họ đã cắt giảm được chi phí cho đồ nhựa, biến những khoản này từ chi phí biến đổi thành chi phí cố định.

Tháng 5/2020, AYA nhận được khoản tài trợ 10.000 USD từ cuộc thi "Thử thách Lối sống Carbon thấp (Lối sống xanh) Châu Á – Thái Bình Dương năm 2020. Đại diện AYA cho biết sẽ cải tiến nhiều hơn trong thời gian tới. Trong 10 tuần, AYA cũng sẽ làm việc với các chuyên gia bền vững và các doanh nghiệp thân thiện với môi trường khác trên khắp châu Á để tìm ra hướng phát triển của AYA CUP trong tương lai.