Bộ Giao thông vận tải vừa có tờ trình Chính phủ số 8354 /TTr-BGTVT ngày 31/7/2018 về Dự thảo nghị định của Chính phủ quy định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng ôtô. Dự thảo mới nhất lần này được giải đáp được nhiều vấn đề dư luận quan tâm.

Không quy định xe taxi điện tử phải gắn mào

Trong Dự thảo lần 4 Nghị định 86 về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng ôtô được Bộ Giao thông vận tải đưa ra vừa qua có nội dung "xe hợp đồng điện tử phải có phù hiệu "Xe Taxi" gắn trên kính xe, niêm yết đầy đủ các thông tin theo quy định, có hộp đèn với chữ "Taxi Điện tử" gắn cố định trên nóc xe" thì ở dự thảo mới nhất được Bộ Giao thông vận tải trình lên Chính phủ ngày 31/7 vừa qua không nêu quy định này.

Điều 7 của dự thảo mới nhất trình Chính phủ, ôtô kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng có phù hiệu "Xe hợp đồng"; phải niêm yết chữ "Xe hợp đồng" hoặc "Xe hợp đồng điện tử"; niêm yết các thông tin trên xe theo quy định.

Trường hợp ôtô kinh doanh vận tải khách theo hợp đồng sử dụng cả hợp đồng bằng văn bản giấy và hợp đồng vận tải điện tử thì niêm yết chữ "Xe hợp đồng điện tử".

Đối với kinh doanh vận tải hành khách bằng taxi, xe taxi tính tiền thông qua phần mềm có hộp đèn với chữ "Taxi điện tử" gắn cố định trên nóc xe theo quy định.

Phần mềm tính tiền đảm bảo cung cấp cho hành khách các nội dung tối thiểu gồm: thông tin về doanh nghiệp, hợp tác xã kinh doanh vận tải (tên, địa chỉ, điện thoại, mã số thuế); thông tin về lái xe (họ và tên, hạng giấy phép lái xe, số giấy phép lái xe, số điện thoại); thông tin về xe (biển kiểm soát xe, nhãn hiệu và sức chứa của xe, năm sản xuất); điểm bắt đầu và điểm kết thúc chuyến đi; thời gian bắt đầu và kết thúc chuyến đi; hành trình; cự ly chuyến đi (km); thông tin về giá cước và số tiền hành khách phải trả.

Trường hợp xe taxi sử dụng cả phương thức tính tiền thông qua đồng hồ và thông qua phần mềm, phải gắn hộp đèn với chữ "Taxi" cố định trên nóc xe.

Cũng theo con số thống kê mà Bộ GTVT đưa ra, trên cơ sở kết quả 02 năm thực hiện thí điểm và tính đến thời điểm hiện tại có 04/05  địa phương chính thức tham gia thí điểm gồm: Hà Nội, Quảng Ninh, Khánh Hòa và thành phố Hồ Chí Minh (Đà Nẵng chưa triển khai thí điểm); có tổng cộng 10 đơn vị cung cấp phần mềm ứng dụng để thực hiện Hợp đồng vận tải điện tử triển khai các Đề án thí điểm theo quy định tại Quyết định số 24/QĐ-BGTVT.

Cũng tại thời điểm tổng kết 2 năm thí điểm, có 866 đơn vị kinh doanh vận tải (doanh nghiệp, hợp tác xã vận tải) với 36.809 phương tiện tham gia thí điểm. Trong đó trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh có 506 đơn vị vận tải, 03 nhà cung cấp phần mềm, với 21.601 xe tham gia thí điểm; thành phố Hà Nội có 354 đơn vị vận tải, 07 nhà cung cấp phần mềm, với 15.046 xe tham gia thí điểm; tỉnh Quảng Ninh có 04 đơn vị vận tải, 02 đơn vị cung cấp phần mềm, với 62 xe tham gia thí điểm; tỉnh Khánh Hòa có 02 nhà cung cấp phần mềm (đồng thời là đơn vị vận tải), với 100 xe tham gia thí điểm.

“Tính đến thời điểm tháng 04/2018, tổng hợp từ báo cáo của các Sở GTVT gửi về Bộ GTVT): 491 đơn vị vận tải (doanh nghiệp, hợp tác xã vận tải) với 42.106 phương tiện tham gia thí điểm”,  thông tin nêu rõ.

Grab, Uber là doanh nghiệp vận tải hay doanh nghiệp công nghệ?

Cũng  theo dự thảo Nghị định 86 mới đã có nội dung rất quan trọng đó là sửa đổi, bổ sung Khoản 1 Điều 3 khái niệm về kinh doanh vận tải bằng ô tô.

Nội dung này nêu rõ: “1. Kinh doanh vận tải bằng xe ô tô là việc thực hiện các công đoạn của hoạt động vận tải để vận chuyển hành khách, hàng hóa trên đường bộ nhằm mục đích sinh lợi. Trong đó, có công đoạn trực tiếp điều hành phương tiện, lái xe để vận chuyển hành khách, hàng hóa; quyết định giá cước vận tải”.

Khái niệm này đã được đưa ra từ dự thảo trước đó tuy nhiên đã gặp nhiều ý kiến trái chiều. Bởi theo ý kiến một số chuyên gia cho rằng: định nghĩa tại Khoản 1 Điều 3 không phù hợp với quy định của Luật Giao thông đường bộ về kinh doanh vận tải bằng ô tô. Trong nền kinh tế hiện đại, các doanh nghiệp có xu hướng chuyên môn hóa, tập trung đầu tư vào một hoặc một số công đoạn trong chuỗi giá trị, tìm cách tối đa hóa hiệu quả kinh doanh.

Tuy nhiên, đại diện Ban soạn thảo cho rằng, nội dung này, căn cứ thực tế thực hiện thí điểm và bản chất của hoạt động kinh doanh vận tải vì việc ứng dụng công nghệ trong hoạt động vận tải là tất yếu và vì vậy cần định nghĩa cụ thể về hoạt động kinh doanh vận tải để rành mạch giữa các đơn vị vận tải, đơn vị cung cấp ứng dụng qua đó xác định rõ trách nhiệm của đơn vị kinh doanh vận tải.

Hai là, việc đưa ra định nghĩa về kinh doanh doanh vận tải nhằm mục đích phân định rõ ràng khi nào thì các chủ thể tham gia vào các quá trình vận tải phải được coi là đơn vị kinh doanh vận tải và phải chấp hành các quy định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải. Quy định này cũng là cơ sở để xác định các đơn vị như Uber, Grab có phải là đơn vị kinh doanh vận tải hay là đơn vị công nghệ.

“Như vậy, với định nghĩa trên thì các đơn vị như Uber, Grab nếu sử dụng phần mềm để phục vụ chung cho các đơn vị kinh doanh vận tải, thực hiện điều hành các phương tiện kinh doanh vận tải để vận chuyển hành khách (quyết định phương tiện nào sẽ thực hiện đón khách), quyết định giá cước vận tải thì phải là đơn vị kinh doanh vận tải.

Trường hợp các đơn vị phần mềm này bán hoặc cung cấp dịch vụ ứng dụng phần mềm cho các đơn vị kinh doanh vận tải, các đơn vị kinh doanh vận tải sử dụng phần mềm để phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của mình, điều hành phương tiện của mình để đón trả khách, quyết định giá cước thì khi đó các đơn vị phần mềm là các đơn vị cung ứng dịch vụ công nghệ”, đại diện Ban soạn thảo cho hay.

Đánh giá chung về loại hình kinh doanh vận tải điện tử này, Bộ GTVT khẳng định, trong xu thế đẩy mạnh tiếp cận và làm chủ ứng dụng khoa học công nghệ, đẩy mạnh công nghệ thông tin vào quản lý, khai thác, vận hành hệ thống kết cấu hạ tầng của toàn bộ nền kinh tế, việc ứng dụng thí điểm đối với xe kinh doanh vận tải khách theo hợp đồng là một tất yếu, phù hợp với chỉ đạo của Chính phủ trong quá trình thực hiện cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Theo đánh giá của Sở GTVT thành phố Hồ Chí Minh: trước năm 2015, khi các ứng dụng phần mềm như Uber, Grab chưa phát triển (chưa có mặt tại Việt Nam) thì loại hình kinh doanh vận tải theo hợp đồng đối với xe ô tô 09 chỗ trở xuống hầu như không có trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Từ năm 2015 đến nay, lượng xe ô tô 09 chỗ trở xuống tham gia kinh doanh vận tải khách theo hợp đồng không ngừng phát triển.

Được biết, từ khi các ứng dụng phần mềm được triển khai tại Việt Nam (đến nay có 10 ứng dụng được chính thức hoạt động) đã góp phần vào việc thay đổi chất lượng dịch vụ của hoạt động taxi, nâng cao chất lượng dịch vụ để phục vụ hành khách được ngày càng tốt hơn.

Qua đó, hành khách khi đặt xe cũng đã biết trước được giá, lái xe, thời gian chờ xe đến và lái xe không còn tình trạng chở khách đi lòng vòng.

Việc triển khai thí điểm ứng dụng khoa học công nghệ trong hỗ trợ quản lý và kết nối hoạt động vận tải khách theo hợp đồng và đơn vị kinh doanh vận tải bằng xe taxi ứng dụng phần mềm trong quản lý, kết nối xác nhận đặt xe giữa hành khách với đơn vị kinh doanh vận tải mang lại hiệu quả thiết thực không chỉ cho doanh nghiệp mà còn rất tiện ích cho hành khách đi xe, góp phần đáng kể giảm ùn tắc giao thông đô thị do phương tiện đến đón đúng địa chỉ với quãng đường di chuyển ngắn nhất.

Hành khách sử dụng dịch vụ hài lòng vì thời gian chờ đợi ngắn và được đón chính xác theo địa điểm yêu cầu. Hiệu quả rõ rệt nhất là rút ngắn được thời gian hành khách chờ xe đến đón đối với mỗi chuyến đi của hành khách. Thúc đẩy, tạo điều kiện phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, phù hợp với định hướng phát triển của Đảng, Nhà nước trong giai đoạn hiện nay.

Thúc đẩy việc đổi mới, ứng dụng công nghệ trong các đơn vị vận tải để nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải và an toàn giao thông góp phần triển khai tốt việc thực hiện cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 của Việt Nam...

Bộ GTVT cũng yêu cầu các cơ quan hữu quan thực hiện ứng dụng hợp đồng điện tử phải bảo đảm đúng tính chất về hợp đồng: Giá thỏa thuận, khách hàng biết dịch vụ và chi phí chuyến đi trước khi thực hiện hợp đồng và quyết định việc ký kết hợp đồng sử dụng dịch vụ vận chuyển; Quản lý tốt các điều kiện an toàn giao thông và nghĩa vụ thuế, bảo hiểm, các điều kiện kinh doanh vận tải theo quy định và các hướng dẫn của Bộ, ngành liên quan trong thời gian qua; Khuyến khích các đơn vị kinh doanh vận tải khách bằng taxi đẩy mạnh ứng dụng trong quản lý hoạt động vận tải taxi và tham gia ứng dụng hợp đồng điện tử đối với kinh doanh vận tải khách bằng xe hợp đồng.

P.Kỳ