Sân chơi khoa học và công nghệ cho thanh thiếu niên Thành phố Hồ Chí Minh ngày càng đi vào chiều sâu
Thành Đoàn TP. Hồ Chí Minh và Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh phối hợp tổ chức "Hội nghị tổng kết chương trình phối hợp liên tịch giữa 2 đơn vị giai đoạn 2019 - 2022, ký kết các hoạt động phối hợp giai đoạn 2023 - 2025".
Ngày 18/05/2023, tại Hội trường Thành Đoàn TP. Hồ Chí Minh (Số 1 Phạm Ngọc Thạch, Phường Bến Nghé, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh) đã diễn ra Hội nghị tổng kết chương trình liên tịch giữa Thành Đoàn TP. Hồ Chí Minh và Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh. Tham dự chương trình có ông Nguyễn Việt Dũng - Thành ủy viên - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM; bà Phan Thị Thanh Phương - Thành ủy viên - Bí thư Thành Đoàn TP.HCM; bà Trần Thu Hà - Phó Bí thư Thành Đoàn - Chủ tịch Hội sinh viên Việt Nam TP.HCM; ông Đoàn Kim Thành - Giám đốc Trung tâm Phát triển Khoa học và Công nghệ trẻ cùng đại diện Ban thường vụ Đoàn trường, phòng Quản lý, nghiên cứu khoa học của các Trường Đại học, Học viện, Cao đẳng; đại diện Ban thường vụ các Quận, Huyện Đoàn và Thành Đoàn TP. Thủ Đức, các nhà khoa học trẻ và các bạn sinh viên quan tâm đến phong trào sáng tạo và nghiên cứu khoa học trên địa bàn Thành phố.
Sự kiện này nằm trong chuỗi hoạt động chào mừng Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5 và tổng kết và đánh giá hiệu quả của các hoạt động phối hợp liên tịch giữa Thành Đoàn TP. Hồ Chí Minh và Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh về việc triển khai các hoạt động hỗ trợ nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo dành cho học sinh, sinh viên, thanh niên trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2019 - 2022, qua đó tuyên dương các tập thể, cá nhân có nhiều đóng góp cho chương trình và đề ra phương hướng phối hợp thực hiện các hoạt động trong thời gian tới.
Theo báo cáo Tổng kết, trong giai đoạn 2019 - 2022, Thành Đoàn TP. Hồ Chí Minh đã phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh tổ chức nhiều hoạt động hỗ trợ thúc đẩy nghiên cứu khoa học, phong trào đổi mới sáng tạo, chuyển giao, ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ dành cho học sinh, sinh viên, thanh niên trên địa bàn Thành phố, cụ thể như sau:
Về hoạt động hỗ trợ thúc đẩy nghiên cứu khoa học: Tổ chức Chương trình Vườn ươm Sáng tạo Khoa học và Công nghệ trẻ đã nhận 437 đề tài đăng ký tham gia, trong đó có 133 đề tài được cấp kinh phí thực hiện với tổng kinh phí được cấp là 13 tỷ đồng; nghiệm thu các đề tài với các kết quả: 27 đề tài nghiệm thu xếp loại xuất sắc, 99 đề tài nghiệm thu xếp loại đạt, 07 đề tài hoàn trả kinh phí do không đảm bảo tiến độ và sản phẩm đã đăng ký. Chương trình Vườn ươm là sự hỗ trợ thiết thực cho các nhà khoa học trẻ thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học, trở thành một hoạt động tiêu biểu và ý nghĩa trong việc bồi dưỡng và ươm mầm các nhà khoa học trẻ cho thành phố và đất nước.
Bên cạnh đó, còn tổ chức các Hội thảo khoa học trẻ đã thu hút sự tham gia của hơn 1.000 nhà khoa học trẻ, cán bộ nghiên cứu, giảng viên tại các trường Đại học, Cao đẳng, Viện, Trung tâm nghiên cứu viết bài tham dự và hơn 20.000 lượt sinh viên trên toàn quốc tham gia các phiên thảo luận. Qua đó tạo môi trường giao lưu và học hỏi, cũng như tăng cường sự kết nối, chia sẻ kết quả nghiên cứu giữa các nhà khoa học trẻ trên các lĩnh vực. Đồng thời, tổ chức Giải thưởng Sinh viên Nghiên cứu Khoa học - Euréka trong giai đoạn từ năm 2019 đến năm 2022, Ban tổ chức Giải thưởng Sinh viên Nghiên cứu Khoa học - Euréka đã nhận được 3.649 đề tài của 182 trường trường Đại học, Cao đẳng, Học viện thuộc 46 tỉnh thành trong cả nước. Tổng số thí sinh tham gia Giải thưởng là 12.563 thí sinh. Trải qua quá trình sàng lọc, đánh giá khoa học, khách quan và công tâm của đội ngũ Hội đồng khoa học. Chất lượng và số lượng của Giải thưởng không chỉ đơn thuần là tiến triển theo từng năm mà mỗi năm là một bước ngoặt lớn, đột phá với nhiều điểm mới, sáng tạo. Giải thưởng ngày càng lan tỏa và không ngừng khẳng định uy tín, là điểm kết nối những niềm đam mê nghiên cứu khoa học, thúc đẩy phong trào thi đua học tập, sáng tạo trong sinh viên trên toàn quốc.
Ngoài ra, tổ chức Diễn đàn Khoa học Sinh viên Quốc tế đã tiếp nhận nhận được 320 bài tham luận của sinh viên đến từ hơn 60 trường Đại học trong và ngoài nước, các nước có đại biểu tham dự diễn đàn có thể kể đến như là: Thái Lan, Lào, Campuchia, Singapore, Malaysia, Trung Quốc, Nhật Bản. Các hoạt động được tổ chức trong diễn đàn phong phú đa dạng, tạo môi trường giúp các bạn sinh viên giao lưu kiến thức, học tập kinh nghiệm nghiên cứu khoa học lẫn nhau và từ các chuyên gia: phiên khai mạc và toàn thể với sự tham gia trình bày của các chuyên gia, nhà khoa học có uy tín trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ; phiên thảo luận với sự trình bày, trao đổi về các ý kiến của đại biểu tham dự diễn đàn; giao lưu với sinh viên các trường đại học trên địa bàn thành phố; tham gia các hoạt động teambuilding phát triển kỹ năng làm việc nhóm; tham quan các công trình trọng điểm, di tích lịch sử của thành phố để tìm hiểu quá trình phát triển của Thành phố.
Về hoạt động hỗ trợ thúc đẩy phong trào đổi mới sáng tạo: Tổ chức Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, Nhi đồng TP. Hồ Chí Minh đã thu hút 551 mô hình, sản phẩm của 1.433 thí sinh tham gia dự thi. Bên cạnh đó, để phát huy và tạo sân chơi cho học sinh tham gia sinh hoạt tại các câu lạc bộ học thuật, sáng tạo của các trường THCS, THPT, trong cuộc thi còn có Liên hoan Câu lạc bộ, đội, nhóm học thuật, sáng tạo, từ năm 2019 đến năm 2022, đã có 79 câu lạc bộ đến từ các trường trên địa bàn Thành phố tham gia trưng bày, giới thiệu hoạt động của câu lạc bộ. Đồng thời, tổ chức Liên hoan Tuổi trẻ Sáng tạo TP. Hồ Chí Minh được tổ chức thường niên với nhiều nội dung đa dạng, hấp dẫn, qua đó phát huy khả năng sáng tạo của tuổi trẻ Thành phố. Mỗi năm, liên hoan nhận được sự tham gia triển lãm của hơn 30 gian hàng, 30 hoạt động sáng tạo được tổ chức thu hút hơn 10.000 lượt đoàn viên, thanh niên, học sinh thành phố tới tham quan. Cũng như, tổ chức Chương trình Chuyến xe Tri thức được tổ chức nhằm định hướng nghề nghiệp cho học sinh, sinh viên, tập huấn chuyển giao kỹ thuật sản xuất cho thanh niên nông thôn thông qua việc tham quan các trường Đại học, Phòng thí nghiệm, các công ty công nghệ, trung tâm nghiên cứu trên địa bàn thành phố. Với sự đồng hành từ Sở Khoa học và công nghệ, chương trình đã tổ chức 42 chuyến, cho 1.810 bạn học sinh, thanh niên trên địa bàn Thành phố tham gia.
Ngoài ra, tổ chức Ngày hội khoa học vũ trụ được tổ chức từ năm 2020 đến nay, đã tạo sân chơi giao lưu về học thuật dành học sinh, sinh viên đam mê nghiên cứu về khoa học vũ trụ. Qua 3 năm tổ chức, ngày hội đã thu hút hơn 10.000 lượt tham gia trực tuyến và trực tiếp của các bạn học sinh, sinh viên đam mê về khoa học vũ trụ; Tổ chức Chương trình Chuyến xe Công nghệ với sự đồng hành của đội ngũ trí thức trẻ đã tổ chức 46 chuyến góp phần đưa kiến thức, khoa học kỹ thuật tới phục vụ cho hơn 20.000 học sinh, người dân trên địa bàn thành phố; Tổ chức Chương trình Ngày hội Khoa học STEM DAY với nhiều hoạt động bổ ích, gắn với phương pháp giáo dục STEM. Thông qua các sân chơi, cuộc thi, triển lãm về giáo dục STEM, ngày hội đã đưa những kiến thức khoa học bổ ích tới hàng ngàn bạn học sinh, phụ huynh, giáo viên trên địa bàn thành phố; Tổ chức Cuộc thi Thiết kế, Ứng dụng bài giảng STEM đã thu hút 212 bài giảng của các giáo viên đến từ 102 trường Mầm non, Tiểu học, THCS, THPT trên cả nước tham gia dự thi. Bên cạnh các vòng thi chính, Ban Tổ chức đã thực hiện 06 buổi tọa đàm và chương trình tập huấn về giáo dục STEM thu hút hàng nghìn lượt tham dự trực tiếp và trực tuyến của giáo viên.
Về hoạt động hỗ trợ chuyển giao, ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ thúc đẩy phát triển kinh tế: Tổ chức Chương trình tập huấn kiến thức, chuyển giao ứng dụng khoa học kỹ thuật cho thanh niên ở khu vực các huyện ngoại thành Thành phố đã tập huấn và chuyển giao được 80 chuyên đề cho hơn 3.827 đối tượng thụ hưởng. Nội dung Chương trình tập huấn kiến thức, chuyển giao ứng dụng khoa học kỹ thuật rất sâu sắc, bám sát yêu cầu thực tiễn và cụ thể với hình thức trình bày đa dạng, phong phú từ trình chiếu powerpoint đến tham quan trực tiếp mô hình. Trong suốt bốn năm thực hiện Chương trình, Trung tâm Phát triển Khoa học và Công nghệ Trẻ đã mời hơn 65 báo viên tham gia chia sẻ các chuyên đề, trong đó 10 báo cáo viên trình độ tiến sĩ, 40 báo cáo viên có học vị thạc sĩ và 15 báo cáo viên đạt trình độ kỹ sư.
Phát biểu tại Hội nghị bà Phan Thị Thanh Phương - Thành ủy viên - Bí thư Thành Đoàn TP.HCM nhấn mạnh, từ sự phối hợp đồng bộ và ngày càng đi vào chiều sâu giữa 2 đơn vị, trong những năm qua, tuổi trẻ TP. Hồ Chí Minh đã được tiếp cận với khoa học và công nghệ, được tham gia nhiều sân chơi, hội thi, giải thưởng về sáng tạo và nghiên cứu khoa học để phát huy năng lực cá nhân, đóng góp vào quá trình xây dựng và phát triển Thành phố.
“Nhân ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5, thay mặt Ban thường vụ Thành Đoàn cũng như lực lượng đoàn viên thanh niên trong Thành phố, xin được gửi lời chúc mừng tới các anh chị, các đồng chí, các nhà khoa học luôn luôn dồi dào sức khỏe, luôn luôn sáng tạo, là cái cây sáng tạo và ứng dụng những khoa học công nghệ mới vào đời sống... Các anh chị sẽ làm cho cuộc sống của chúng ta ngày càng phát triển hiện đại hơn và tiến bộ hơn. Ban thường vụ Thành Đoàn cũng xin trân trọng cảm ơn Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh đã luôn đồng hành, phối hợp triển khai nhiều hoạt động ý nghĩa dành cho học sinh, sinh viên, thanh niên Thành phố trong suốt thời gian qua. Với tinh thần và định hướng của Lãnh đạo Thành phố về hoạt động đổi mới sáng tạo trên tinh thần Nghị quyết số 52 của Trung ương ngày 27/9/2019, của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc cách mạng lần thứ 4; các hoạt động chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chương trình nghiên cứu và phát triển trí tuệ nhân tạo tại TP.HCM giai đoạn 2020 - 2030... Để tiếp tục tạo điều kiện, môi trường cho thanh thiếu nhi Thành phố trong học tập, sáng tạo, nghiên cứu khoa học, tiếp cận ứng dụng những những công nghệ mới. Trong giai đoạn 2023 - 2025, Thành Đoàn Thành phố hy vọng sẽ tiếp tục được Sở Khoa học và Công nghệ hỗ trợ phối hợp để triển khai các hoạt động thúc đẩy nghiên cứu khoa học công nghệ trong học sinh, sinh viên và thanh niên Thành phố; Triển khai các hoạt động hỗ trợ thúc đẩy phong trào đổi mới sáng tạo; Hoạt động chuyển giao ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ để thúc đẩy phát triển kinh tế. Chúng tôi tin tưởng rằng, chương trình phối hợp liên tịch giữa Thành Đoàn và Sở Khoa học và Công nghệ sẽ thành công, hiệu quả.", bà Phương nói.
Thông qua Hội nghị, nhằm lắng nghe những thuận lợi, khó khăn của các đơn vị trong quá trình triển khai và tham gia các hoạt động sáng tạo, nghiên cứu khoa học trong thời gian qua, cũng như tiếp nhận những ý kiến đóng góp cho phương án triển khai, tổ chức các hoạt động liên tịch giữa Thành Đoàn TP. Hồ Chí Minh và Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh trong thời gian tới.
Nhằm ghi nhận và tuyên dương những cá nhân là chủ nhiệm đề tài của Chương trình Vườn ươm Sáng tạo Khoa học và Công nghệ Trẻ đã có thành tích nghiên cứu và nghiệm thu xuất sắc đề tài khoa học cấp thành phố. Ban Thường vụ Thành Đoàn đã trao tặng Bằng khen Thành Đoàn TP. Hồ Chí Minh cho 9 cá nhân có thành tích hoàn thành đề tài chương trình vườn ươm được nghiệm thu loại xuất sắc.
Cũng nhân dịp này, Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh cũng ghi nhận và tuyên dương và trao tặng Giấy khen cho 7 tập thể đã triển khai và tham gia tốt các hoạt động nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo trong thời gian qua.
Chia sẻ thêm về những hiệu quả trong công tác phối hợp giữa Thành Đoàn TP. Hồ Chí Minh và Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh trong thời gian qua cũng như giải đáp một số khó khăn của các nhà khoa học, nhà nghiên cứu về thủ tục thanh quyết toán các đề tài nghiên cứu khoa học và hỗ trợ tài chính cho các dự án... Ông Nguyễn Việt Dũng - Thành ủy viên, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh nhận định:
"Chúng tôi đánh giá rất cao nỗ lực của Trung tâm Khoa học và Công nghệ Trẻ, của Thành Đoàn trong công tác phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh cho nên tất cả hoạt động được tổ chức ngày càng phong phú hơn về hình thức lẫn chiều sâu... qua đó, thu hút được nhiều sự quan tâm của các bạn đoàn viên thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên kể cả các giảng viên. Hy vọng trong giai đoạn sắp tới, sau khi ký kết liên tịch giữa Thành Đoàn và Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố sẽ đẩy mạnh công tác phối hợp để tạo ra các sân chơi nghiên cứu học thuật ý nghĩa và bổ ích, thu hút được nhiều nhà khoa học trẻ cùng tham gia. Về góc độ chủ quan của Sở Khoa học và Công nghệ sẽ tiếp tục bàn bạc với Thành Đoàn để có những phương án hỗ trợ hiệu quả về thủ tục hành chính, nguồn kinh phí... để tham mưu Thành phố hỗ trợ thêm. Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ để công tác nghiên cứu khoa học, ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo ở các trường, các câu lạc bộ, đội nhóm, đoàn quận huyện địa phương trở thành một cái vườn ươm thực thụ đóng góp chung vào sự phát triển của Thành phố.".
Nhật Linh (CESTI)