Grab mất gì nếu thương vụ sát nhập Gojek – Tokopedia thành công?

   

Tin đồn về một vụ sáp nhập tiềm năng giữa Grab và Gojek đã thu hút sự chú ý trên toàn Đông Nam Á. Mặc dù sự hợp nhất như vậy có thể mang lại vô số cơ hội trong lĩnh vực fintech và kỹ thuật số, nhưng sự hợp nhất của hai ngôi sao công nghệ Đông Nam Á cũng làm dấy lên lo ngại về sự độc quyền trong ngành dịch gọi xe, giao hàng và thanh toán.

Vụ sát nhập cũng đã gây bất đồng trong giới tài xế khắp Indonesia, với việc các nghiệp đoàn tài xế xe máy đe dọa sẽ gây ra các cuộc biểu tình trên toàn quốc nhằm bảo vệ sinh kế của họ.

Tuy nhiên, các cuộc đàm phán về việc sáp nhập giữa Grab và Gojek đã đi vào bế tắc do lãnh đạo cấp cao hai bên không đạt được đồng thuận về quyền sở hữu công ty. Thay vào đó, Gojek đã bắt đầu thảo luận về việc sát nhập với một đối tác khác là một trong những công ty thương mại điện tử hàng đầu của Indonesia –  Tokopedia.

Nếu thương vụ này thành công  sẽ tác động như thế nào đến lĩnh vực thương mại điện tử Đông Nam Á, đặc biệt là ở Indonesia? Và kết quả của thương vụ này sẽ khác với cuộc hôn nhân Grab-Gojek như thế nào?

Nếu thành công, tổ hợp giữa Gojek và Tokopedia sẽ đạt được mức định giá ít nhất là 18 tỷ USD với cơ sở người dùng hoạt động tương ứng là 29 triệu và 100 triệu, cả Gojek và Tokopedia đều có thể khai thác tập dữ liệu người dùng của bên kia, thu hút lượng khách hàng vốn đã trung thành.

Vì cả hai startup đều hoạt động chính ở thị trường Indonesia, việc sáp nhập sẽ thúc đẩy công ty thống trị Indonesia, nền kinh tế internet phát triển nhanh nhất và lớn nhất Đông Nam Á, cạnh tranh với các đối thủ Grab, Shopee của Sea Group và Lazada.

Trước đó, khả năng sáp nhập giữa Grab và Gojek đã làm dấy lên lo ngại về khả năng suy giảm sự cạnh tranh trong lĩnh vực chia sẻ xe và giao đồ ăn ở Đông Nam Á, khu vực mà cả hai thương hiệu này đang dẫn đầu.

Mặt khác, một liên minh Gojek-Tokopedia có thể sẽ ít bị người dân phản đối hơn do luật chống cạnh tranh sẽ không quá khắt khe so với thương vụ Grab-Gojek, do đó giảm khả năng bị chính quyền phản đối.

Ngoài ra, sự chung tay giữa Gojek và Tokopedia có thể gây khó khăn cho việc Grab đang cố gắng thiết lập sự hiện diện của mình tại Indonesia. Cả Grab và Gojek đều đang đầu tư rất nhiều vào mảng thanh toán, chuyển trọng tâm của hoạt động kinh doanh từ dịch vụ gọi xe sang ngân hàng kỹ thuật số.

Vào tháng 12 năm 2020, Gojek đã rót 160 triệu USD vào ngân hàng Indonesia PT Bank Jago, cho thấy ý định tăng cường lĩnh vực dịch vụ tài chính của mình với GoPay đi đầu. Với việc Indonesia đứng thứ tư về số dân không có tài khoản ngân hàng lớn nhất, không có gì ngạc nhiên khi Grab cũng đang để mắt đến miếng bánh này.

Tuy nhiên, nếu việc sáp nhập diễn ra, Grab có thể đã đánh mất cơ hội vàng để củng cố sự hiện diện của mình ở Indonesia.

Tuy nhiên, khó có khả năng Grab sẽ chịu ngồi yên. Vụ sáp nhập Gojek-Tokopedia có thể thúc đẩy liên minh giữa ví kỹ thuật số OVO do Grab hậu thuẫn và Dana do Ant hậu thuẫn, vốn đã được đồn đại vào tháng 6 năm ngoái. Điều này có thể báo hiệu một cuộc cạnh tranh gay gắt giữa GoPay của Gojek và Ovo-Dana do Grab hậu thuẫn nhằm cố gắng chiếm thị phần lớn hơn trên thị trường ví điện tử Indonesia, nơi thanh toán kỹ thuật số đang có xu hướng phát triển mạnh. Tuy nhiên, Grab sẽ cần phải hành động nhanh chóng để cạnh tranh với GoPay của Gojek, ví điện tử này đang được người dân Indonesia ưa thích.

Cả Grab và Tokopedia đều đã gọi vốn ở vòng H series nên sẽ chỉ còn cách là IPO để tăng vốn. “Tuy nhiên, khi so sánh với con số khổng lồ 10,1 tỷ USD mà Grab huy động được cho đến nay, 2,8 tỷ USD của Tokopedia có vẻ khiêm tốn và điều đó có nghĩa họ còn có thể được định giá cao hơn ở giai đoạn IPO,” Sergei Filippov, Giám đốc điều hành của Quỹ Morphosis Capital Partners có trụ sở tại Singapore.

Tokopedia đã huy động được 2,8 tỷ USD qua nhiều vòng và hiện được định giá khoảng 7-8 tỷ USD. Điều này có nghĩa là giá trị đầu tư của các nhà đầu tư đã tăng hơn gấp đôi (2,5-2,75x).

Trong khi đó, Grab, công ty đã huy động được 10,1 tỷ USD cho đến nay, chỉ được định giá 15 tỷ USD, nghĩa là giá trị khoản đầu tư chỉ tăng 1,48 lần. Đứng trên quan điểm nhà đầu tư, thương vụ Gojek -Tokopedia sẽ mang lại lợi nhuận cao hơn, đồng thời tạo ra một bức tranh toàn cảnh với đầy đủ dịch vụ để mở rộng thành một siêu ứng dụng từ gọi xe, giao đồ ăn, mua sắm trực tuyến, thanh toán điện tử.

Với sự lãnh đạo đúng đắn và sự hợp tác nhịp nhàng giữa hai startup, công ty hợp nhất có tiềm năng to lớn để vươn lên trở thành công ty internet lớn nhất của Indonesia. Nếu Grab không theo kịp, liên minh Gojek-Tokopedia có thể khiến Grab gặp nhiều khó khăn để chiếm lĩnh thị trường Indonesia.

Hàn Mai