Ông Hoàng Minh Đức, luật sư tại Duane Morris cho rằng nhà đầu tư của The KAfe đã cài vào điều khoản khắc nghiệt và khi khó khăn xảy ra, nhà sáng lập sẽ mất dần quyền kiểm soát chuỗi.

Luật sư Hoàng Minh Đức đã chia sẻ những vấn đề về nhận vốn đầu tư tại buổi hội thảo "Thu hút vốn đầu tư cho các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo". Ông Đức hiện là luật sư cấp cao tại Duane Morris.

Để đưa ra một ví dụ cụ thể, ông dẫn trường hợp của nhà sáng lập Đào Chi Anh và The KAfe. Năm 2015, The KAfe đã từng gây sốt khi gọi vốn 5,5 triệu USD từ nhà đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên chỉ một năm sau đó, nhà sáng lập Chi Anh đã thôi chức vụ giám đốc công ty và các cửa hàng trong chuỗi lần lượt đóng cửa.

Ông Đức nói Chi Anh tìm kiếm đầu tư khi nguồn vốn bắt đầu cạn. Chính vì thế những nhà đầu tư cuối cùng rót vốn vào The KAfe đã đưa ra các bản thỏa thuận kèm những điều khoản khắc nghiệt.

"Đó là cái phao cuối cùng bạn ấy tóm được, nên khi nhà đầu tư đưa ra điều khoản, bạn ấy không hiểu hết nhưng vẫn kí vào", ông Đức phân tích.

Nhận định của ông Đưc là trong bất cứ biên bản thỏa thuận nào cũng có thể chia thành ba nhóm: thân thiện với startup, thân thiện với nhà đâu tư hoặc ở mức trung hòa quyền lợi của hai bên.

Thông thường, các nhà đầu tư hướng đến việc lựa chọn các điều khoản có lợi cho họ. Thậm chí, một số điều khoản tương đối khắc nghiệt dù thông lệ thị trường đã không dùng phổ biến nữa. 

Ông dẫn ví dụ về điều khoản "down round" (gọi vốn vòng sau với định giá thấp hơn vòng trước đó). Đây là điều khoản không còn quá phổ biến, nhưng nhiều nhà đầu tư vẫn cài vào, và điều này khiến họ không bị "giảm vốn" khi gọi vốn down round, mà duy nhất nhà sáng lập chịu thiệt.

"Khi The KAfe gặp vấn đề và phải down round, các điều khoản trong bản thỏa thuận lập tức được kích hoạt, dẫn đến nhà sáng lập Chi Anh dần mất quyền kiểm soát tại công ty mình sáng lập", luật sư Đức phân tích.

Do đó, ông kết luận rằng thường các startup giai đoạn sớm không quá quan tâm đến vấn đề pháp lí. Đôi khi ông gặp những bản hợp đồng rất dài, một câu có thể kéo dài tới nửa trang giấy. Các câu thường đi kèm với điều kiện "bao gồm nhưng không giới hạn....".

Việc văn hóa Á Đông tránh va chạm trong thời điểm nhạy cảm đàm phán gọi vốn là nguyên nhân khiến cho các nguy cơ tranh chấp phát sinh. Trong một buổi hội thảo trước đây, ông Đức cũng từng đề cập tới việc startup cần phải phân bổ quyền lợi giữa các nhà đầu tư, và một sai sót nhỏ trong vấn đề pháp lí cũng phải trả giá.

Trong khi đó, ông Lê Văn Hồi, nhà sáng lập Công ty Luật My Way đánh giá với các startup mới thành lập, các vấn đề pháp lí thường xoay quanh vấn đề đăng kí kinh doanh, thỏa thuận đồng sáng lập, quyết toán thuế và sở hữu trí tuệ.

Hơn 2 năm sau khi chuỗi The KAfe đóng cửa vào năm 2017, nhà sáng lập Chi Anh đã gọi vốn cộng đồng để "hồi sinh" chuỗi cửa hàng cà phê qua trang GoFundMe. Tuy nhiên kế hoạch đã đổ vỡ khi số tiền huy động được quá ít và dự án đã phải dừng lại.

Tiểu Phượng

Theo Kinh tế & Tiêu dùng