TP.HCM là địa phương luôn tiên phong trong việc ban hành nhiều chính sách đột phá và các hoạt động đa dạng trong hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Là “ngôi nhà” của gần 50% startup trong nước, TP.HCM được xem là thành phố có đóng góp quan trọng cho nền kinh tế sáng tạo, năng động và phát triển nhanh nhất ở châu Á. Thành phố đã ban hành nhiều chính sách 'đột phá' cho khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo nhằm thúc đẩy hệ sinh thái phát triển mạnh mẽ và trở thành cái nôi của cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp trên cả nước. 

Cái nôi của khởi nghiệp sáng tạo

Năm 2016, UBND TP.HCM có Quyết định số 4181/QĐ-UBND về Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế giai đoạn 2016-2020 và Quyết định số 5342/QĐ-UBND về Quy chế phối hợp hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Từ chủ trương trên, Sở KH&CN TP đã triển khai Chương trình hỗ trợ đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp thành phố (SpeedUp). Tính đến nay, chương trình đã tuyển chọn hỗ trợ cho 40 dự án với tổng kinh phí hỗ trợ của nhà nước là 25,3 tỷ đồng, kinh phí đối ứng từ các quỹ đầu tư là 10,3 tỷ đồng.

Ngoài ra, Sở Khoa học và Công nghệ cũng đã hỗ trợ kinh phí tổ chức trên 60 sự kiện thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp với tổng kinh phí thực hiện khoảng 62 tỷ đồng; trong đó, ngân sách nhà nước chiếm 30%.

Sự “bùng nổ” về phong trào khởi nghiệp tại TP.HCM giúp số lượng startup của Việt Nam tăng từ 400 startup năm 2012 lên gần 1.800 startup vào năm 2015, đạt 3.000 startup năm 2017 và năm 2019 ước đạt 3.800 startup; trong đó, gần 50% là số lượng startup tại TP.HCM. 

Bên cạnh đó, vốn đầu tư mạo hiểm đổ vào các startup Việt giai đoạn 2015-2018 cũng tăng chóng mặt từ 140 triệu USD lên gần 900 triệu USD. Nhờ đó, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam được đánh giá là có tốc độ tăng trưởng hàng đầu, quy mô từ vị trí thứ 6 (năm 2015) vươn lên vị trí thứ 3 (năm 2019) trong khu vực. 

Từ đầu năm 2019 đến nay, nhiều startup Việt Nam đã gọi vốn thành công với tổng giá trị hơn 670 triệu USD cho khoảng 50 thương vụ, trong đó TP.HCM chiếm gần một nửa với 23 thương vụ, tương ứng hơn 300 triệu USD gọi vốn.

Đáng chú ý, nhiều dự án khởi nghiệp đã gọi vốn thành công từ các quỹ đầu tư hoặc nhà đầu tư thiên thần với định giá tăng từ 1,5 đến 1,8 lần so với định giá trước khi nhận được hỗ trợ. Trong đó có dự án Teamup được một quỹ đầu tư mua lại với định giá là 15 tỷ đồng; dự án SchoolBus đã gọi vốn thành công cho giai đoạn tiếp theo là 1,8 tỷ đồng; dự án 689 Cloud đã gọi vốn thành công từ các nhà đầu tư thiên thần cho giai đoạn tiếp theo với số vốn 100.000 USD…

Không dừng lại ở đó, hiện Sở KH&CN đang hoàn thiện Đề án Hỗ trợ phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thành phố giai đoạn 2021-2025 với mục tiêu xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng của thành phố phát triển ngang tầm khu vực. Đây sẽ là nền tảng vững chắc hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất chất lượng, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, phát triển sản phẩm chủ lực của Thành phố, góp phần nâng cao tỉ trọng đóng góp của yếu tố năng suất tổng hợp (TFP) vào GRDP hàng năm từ 40% trở lên.

Theo đó, thành phố sẽ đề ra các giải pháp trọng tâm như phát triển hạ tầng, dịch vụ hỗ trợ hệ sinh thái; nâng cao năng lực cho các thành phần hệ sinh thái và hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của các lĩnh vực, sản phẩm trọng điểm; hỗ trợ doanh nghiệp phát triển sản phẩm và thị trường; thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo trong khu vực công cũng như đẩy mạnh truyền thông về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo…

Những đột phá trong chính sách hỗ trợ khởi nghiệp

Được xem là địa phương có nhiều hoạt động triển khai hiệu quả Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025” của Thủ tướng Chính phủ,TP.HCM đã có nhiều chính sách 'đột phá' cho khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo  .

Một trong những chính sách tiên phong là hình thành không gian hỗ trợ hoạt động khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo (Saigon Innovation Hub - SIHUB) với diện tích 2.000 m2. Đây là không gian hỗ trợ thành lập và hoạt động cho các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp khoa học công nghệ, đánh dấu sự tham gia của Nhà nước trong hoạt động khởi nghiệp sáng tạo.

Đây là sáng kiến triển khai mô hình Nhà nước hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đầu tiên của Việt Nam dưới hình thức kết nối và chia sẻ nguồn lực, kết nối cộng đồng, nhờ đó hệ sinh thái phát triển mạnh mẽ. Các sự kiện được tổ chức tại SIHUB rất đa dạng, có sự liên kết, hợp tác với các tổ chức trong nước và quốc tế và các sự kiện này được diễn ra thường xuyên và liên tục.

Ông Huỳnh Kim Tước, Giám đốc điều hành SIHUB cho rằng, SIHUB là một trong những đơn vị đi đầu về các hoạt động thúc đẩy phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo tại Thành phố, kết nối chặt chẽ với các bên liên quan trong nước và thiết lập quan hệ đối tác với hệ sinh thái của trên 30 quốc gia.

“Bài học của SIHUB - là bài học về cách thức xây dựng mô hình, mô hình có chức năng hỗ trợ, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp ở một địa phương. Đặc biệt, trong mô hình này thể hiện vai trò bàn tay của nhà nước trong hệ thống đó”, ông Tước nhấn mạnh.

Sự hỗ trợ một phần của thành phố thông qua SIHUB đã giúp thu hút đông đảo các thành phần của hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo tham gia. Thông qua đó, thành phố kịp thời nắm bắt được những nhu cầu của cộng đồng, kịp thời xây dựng và hoàn thiện các chính sách hỗ trợ để thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp phát triển.

Hiện SIHUB đã kết nối trên 40 tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp. Mô hình đặt tại SIHUB với 3 trụ cột là Studio Lab (hỗ trợ các dịch vụ quay clip giới thiệu sản phẩm/dịch vụ, chụp ảnh mẫu sản phẩm, quay các video bài giảng online…); Maker Space (khu vực chế tạo mẫu thử nghiệm); Open Lab (xưởng sản xuất thực nghiệm).

Mô hình này đã chứng minh sự đúng đắn bằng việc đã có 40 tỉnh - thành phố, 6 quốc gia học tập, 12/17 startup gọi được vốn thành công (có startup gọi vốn hơn 1 triệu USD). Bộ Ngoại giao Israel đã chọn SIHUB là hình mẫu để giới thiệu với thế giới năm 2019, hàng chục đoàn ngoại giao, doanh nghiệp, quỹ đầu tư, chuyên gia tham gia các hoạt động mang tính liên kết tại  SIHUB thông qua các chương trình pitching, mentor, gọi vốn…

Không chỉ SIHUB, thành phố đã đầu tư và khai thác hiệu quả các trung tâm ươm tạo doanh nghiệp công nghệ tại các trường đại học, Khu Công nghệ cao, Khu Nông nghiệp công nghệ cao, Công viên Phần mềm Quang Trung, góp phần xây dựng nên một hệ sinh thái khởi nghiệp bền vững.

Trong số này, nổi bật là Vườn ươm Doanh nghiệp công nghệ cao, mỗi năm tiếp cận với hơn 90 dự án khởi nghiệp và đưa vào ươm tạo mới khoảng 10 dự án. Vườn ươm đã hỗ trợ cho hơn 29/63 dự án thương mại hóa sản phẩm thành công. Tổng doanh thu của các dự án đang ươm tạo năm 2017 đạt trên 5 tỷ đồng và năm 2018 đạt trên 9 tỷ đồng.

Từ vị thế dẫn đầu trong hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, thành phố thúc đẩy hình thành các hệ sinh thái tại các tỉnh, thành trong khu vực cũng như liên kết vùng. Thành phố đã hỗ trợ huấn luyện, tư vấn cho các tỉnh như: Bến Tre, Cần Thơ, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Phú Yên, Bình Định, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An... Cùng với đó là hình thành các không gian, trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo; hỗ trợ hình thành mạng lưới kết nối với gần 30 tỉnh thành trên cả nước...

Phương Hà