Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence - AI) được đánh giá là một trong "những lĩnh vực thống trị" của nhân loại trong tương lai vì có tính ứng dụng cao ở nhiều mặt, từ dịch vụ y tế đến tài chính, từ giáo dục đến quản lý nhà nước. Thực tế, tỷ lệ phụ nữ làm việc và nghiên cứu trong lĩnh vực này hiện đang ở mức thấp. Tuy nhiên, thời gian qua, nhiều gương mặt phụ nữ đã đạt được những thành tích xuất sắc trong nghiên cứu và phát triển AI.

Theo một nghiên cứu vào năm 2018 do Wired and Element AI (Mỹ) thực hiện, chỉ 12% các nhà nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo trên toàn cầu là phụ nữ. Kết quả cho thấy, nam giới đang dẫn đầu trong lĩnh vực AI - "chìa khóa về công nghệ trong tương lai".

Tuy nhiên, ngày càng có nhiều phụ nữ tham gia và đạt nhiều thành tựu xuất sắc trong quá trình nghiên cứu và phát triển AI. Họ là doanh nhân, nhà nghiên cứu học thuật, giám đốc điều hành, nhà đầu tư và đảm nhận rất nhiều vị trí khác. Những phụ nữ hoạt động trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo dường như đang định hình và mở ra một kỷ nguyên mới về tầm quan trọng của phụ nữ trong mỗi khía cạnh của khoa học. Dưới đây là 8 gương mặt phụ nữ điển hình và xuất sắc trong nghiên cứu phát triển trí tuệ nhân tạo trên toàn cầu do tạp chí Forbes bình chọn.

1. Joy Buolamwini (Mỹ)

Joy Buolamwini là nhà sáng lập của Algorithmic Justice League (một tổ chức kết hợp giữa nghệ thuật và nghiên cứu để làm sáng tỏ những tác hại và ý nghĩa xã hội của trí tuệ nhân tạo). Là một trong những phụ nữ tiên phong nghiên cứu về "tính thiên vị" trong công nghệ nhận dạng khuôn mặt kể từ khi còn là sinh viên tại Học viện Công nghệ Massachusetts - MIT (Mỹ), Buolamwini được mệnh danh là "chân lý của cách mạng công nghệ AI". Microsoft, Amazon và IBM từng đình chỉ tính năng nhận dạng khuôn mặt trong năm nay vì kết quả nghiên cứu của Buolamwini.

Cô là phụ nữ đi đầu trong lĩnh vực xác định và giải quyết các vấn đề hậu quả của trí tuệ nhân tạo đối với xã hội, một trong số đó là định kiến chủng tộc và giới tính được tích hợp trong hệ thống nhận dạng khuôn mặt.

2. Claire Delaunay (Mỹ)

Claire Delauney từng đảm nhiệm vị trí trưởng nhóm kỹ thuật tại nhiều tập đoàn lớn như Google, Uber rồi đến NVIDIA (một tập đoàn đa quốc gia, chuyên về phát triển bộ xử lý đồ họa và công nghệ chipset cho các máy trạm, máy tính cá nhân và các thiết bị di động, có trụ sở tại Mỹ). Cô cũng là đồng sáng lập và là lãnh đạo kỹ thuật tại Otto (Mỹ). Trong vai trò hiện tại của cô tại NVIDIA, Delaunay tập trung vào việc xây dựng các công cụ và nền tảng để cho phép triển khai các máy tự động trên quy mô lớn.

3. Rana el Kaliouby (Ai Cập)

Đảm nhiệm vai trò Giám đốc điều hành và đồng sàng lập tại Affectiva, Rana el Kaliouby dành toàn bộ sự nghiệp của mình cống hiến cho công trình phát triển cảm xúc của trí tuệ nhân tạo. Cô được đánh giá là người tiên phong trong lĩnh vực hỗ trợ phát triển mảng cảm xúc cho AI. Năm 2009, cô đồng sáng lập công ty khởi nghiệp Affectiva với tư cách là một sản phẩm phụ của MIT nhằm phát triển các hệ thống máy học có khả năng hiểu được cảm xúc của con người. Ngày nay, công nghệ của công ty được sử dụng rộng rãi trong phân tích phương tiện truyền thông, nghiên cứu hành vi người tiêu dùng và các trường hợp sử dụng ô tô. Chia sẻ với Forbes, cô cho biết "Nhiệm vụ của đời tôi là mang tính nhân văn đến cho AI trước khi nó "tẩy" nhân tính của chúng ta".

4. Daphne Koller (Israel)

Sự nghiệp của Daphne Koller là mối liên hệ cộng sinh giữa học thuật và trí tuệ nhân tạo. Bà là Giám đốc điều hành và là nhà sáng lập của Insitro (Mỹ). Insitro là một công ty khởi nghiệp áp dụng máy học để chuyển đổi việc khám phá và phát triển dược phẩm. Koller là giáo sư tại Stanford từ năm 1995, tập trung vào nghiên cứu máy móc.

Năm 2012, cô đồng sáng lập công ty khởi nghiệp công nghệ giáo dục Coursera. Ngày nay, Coursera được định giá 2,6 tỷ USD. Bàn về lời khuyên dành cho những người mới bắt đầu trong lĩnh vực AI: “Hãy chọn một ứng dụng AI thực sự quan trọng, thực sự đáng giá về mặt xã hội và sau đó làm việc chăm chỉ để thực sự hiểu lĩnh vực đó. Tôi tạo ra được Insitro ngày nay tất cả nhờ vào 20 năm học sinh học. Một lĩnh vực mà tôi có thể gợi ý cho những người trẻ ngày nay là năng lượng và môi trường".

5. Fei-Fei Li (Mỹ)

Có rất ít cá nhân để lại nhiều thành tựu trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo ở thế kỉ XXI như Fei-Fei Li. Vào năm 2007, Li đã hình thành và dẫn đầu dự án ImageNet, một cơ sở dữ liệu gồm hàng triệu hình ảnh được gắn nhãn đã thay đổi toàn bộ quỹ đạo của AI.

Thông tin chi tiết trước về ImageNet là các bộ dữ liệu khổng lồ — hơn cả các thuật toán cụ thể — sẽ là chìa khóa để giải phóng tiềm năng của AI. Kể từ đó, Li đã trở thành giáo sư tại Stanford, từng là Nhà khoa học trưởng về AI / ML tại Google Cloud, đứng đầu phòng thí nghiệm AI của Stanford, tham gia Hội đồng quản trị tại Twitter, đồng sáng lập tổ chức phi lợi nhuận nổi tiếng AI4ALL và thành lập Viện AI lấy con người làm trung tâm của Stanford.

6. Anna Patterson (Mỹ)

Là nhà sáng lập và đối tác quản lý của Gradient Ventures, Anna Patterson dẫn đầu một sự nghiệp nổi bật trong việc phát triển và triển khai các sản phẩm AI, cả tại các công ty công nghệ lớn và các công ty khởi nghiệp. Là Giám đốc điều hành lâu năm tại Google, Patterson đã lãnh đạo các nỗ lực trí tuệ nhân tạo trong nhiều năm với tư cách là Phó Giám đốc Kỹ thuật của công ty. Vào năm 2017, cô đã ra mắt quỹ đầu tư mạo hiểm về AI của Google có tên Gradient Ventures. Ngày nay, cô đầu tư vào các công ty khởi nghiệp AI giai đoạn đầu.

7. Daniela Rus (Mỹ)

Daniela Rus là Giám đốc tại Phòng thí nghiệm Khoa học Máy tính và Trí tuệ Nhân tạo của MIT (CSAIL) và cũng là một trong những nhà chế tạo robot hàng đầu thế giới. Cô là giáo sư MIT và là nữ trưởng phòng đầu tiên của MIT’s Computer Science and Artificial Intelligence Lab (CSAIL), một trong những phòng nghiên cứu AI lớn nhất và uy tín nhất trên thế giới.

Nghiên cứu đột phá của Rus đã nâng cao trình độ nghệ thuật trong các robot cộng tác được nối mạng (robot có thể làm việc cùng nhau và giao tiếp với nhau), robot tự cấu hình lại (robot có thể tự động thay đổi cấu trúc để thích ứng với môi trường của chúng) và robot mềm (robot không có thân cứng). Chia sẻ với Forbes, cô cho biết "AI cũng không khác gì một công cụ, về bản chất không tốt cũng không xấu. Điều quan trọng là chúng ta có thể làm những điều tích cực hơn với AI".

8. Shivon Zilis (Mỹ)

Cô là thành viên hội đồng quản trị trẻ nhất tại OpenAI, phòng thí nghiệm nghiên cứu có ảnh hưởng đằng sau những đột phá như GPT-3. Ngoài ra, Shivon Zilis đã dành thời gian cho các nhóm lãnh đạo của một số công ty ở vị trí cạnh tranh của AI: OpenAI, Neuralink, Tesla, Bloomberg Beta. Với nhiều đóng góp cho lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, Zilis được xem là một trong 8 gương mặt phụ nữ tiên phong phát triển công nghệ này.

Phương Thanh (Phụ Nữ Việt Nam)