Thúc đẩy tính sáng tạo của các hoạt động vì cộng đồng
Mạng lưới sáng kiến phát triển vì cộng đồng NICE (Network of Initiatives for Community Empowerment) vừa ra mắt mới đây, do Trung tâm thông tin UNESCO tổ chức tại Hà Nội. Thông qua kết nối truyền thông, mạng lưới NICE (cũng là nơi tập hợp các sáng kiến xã hội) kỳ vọng sẽ là nền tảng hỗ trợ tích cực các sáng kiến xã hội, các phong trào, dự án vì cộng đồng.
Hiện ở Việt Nam đã và đang có nhiều nhóm tình nguyện viên, dự án phi chính phủ… hoạt động với rất nhiều sáng kiến vì cộng đồng, hướng đến việc giải quyết những vấn đề đa dạng của xã hội. Đó có thể là một câu lạc bộ tình nguyện dạy học miễn phí cho trẻ khuyết tật; một nhóm thanh niên làm thiệp nhân ái bán gây quỹ ủng hộ những người khiếm thị; một nhóm tình nguyện quyên góp chăn, áo ấm cho trẻ em vùng cao; hay những dự án nhận làm anh chị nuôi cho các trẻ em có hoàn cảnh khó khăn... Tuy nhiên, phần nhiều những sáng kiến đó không được biết tới hoặc ít nhận được sự quan tâm, hỗ trợ. Hơn nữa, lâu nay, ý tưởng của nhiều dự án vì cộng đồng thường đi theo lối mòn, là các hoạt động từ thiện, nhân đạo với những cách thực hiện phổ biến như: ủng hộ tiền, tặng quà, cung cấp các bữa ăn, các lớp học miễn phí… Trong khi đó, các vấn đề cộng đồng hiện nay rất đa dạng và khó có thể được giải quyết hiệu quả bằng những cách làm như vậy. Bởi những người yếu thế có thể được “cho” tiền nhưng họ vẫn sống với nguyên vẹn sự tổn thương và những định kiến xã hội. Điều đáng nói là từ thực tế các dự án, sáng kiến vì cộng đồng cho thấy, việc thiếu tính kết nối (với truyền thông, với các nhà tài trợ, giữa chính các dự án với nhau…) cũng ảnh hưởng lớn đến sức lan tỏa cũng như hiệu quả của dự án.
Vì thế, các hoạt động vì cộng đồng diễn ra sôi nổi, xuyên suốt nhưng làm sao hướng đến giải quyết triệt để các vấn đề của xã hội lại là một bài toán không hề đơn giản. Thiết nghĩ, trước tiên, cần thúc đẩy hơn nữa sự sáng tạo, cách làm mới trong các sáng kiến, dự án vì cộng đồng, thay vì những hình thức từ thiện thông thường. Để làm được điều này, chính những người thực hiện các dự án vì cộng đồng phải thay đổi tư duy trước, tự làm mới mình, không ngừng tìm kiếm, phát hiện những xu hướng từ thiện mới, từng bước đưa ra những sáng tạo mang dấu ấn cá nhân. Một giải pháp khác là tạo ra nhiều hình thức kết nối, kết nối từ dự án đến các nhà tài trợ, các cơ quan truyền thông và thậm chí, kết nối giữa các sáng kiến để hỗ trợ lẫn nhau về ý tưởng cũng như phương thức thực hiện. Từ những kết nối này, các sáng kiến vì cộng đồng sẽ được biết đến nhiều hơn, nhiều cơ hội được bước ra ánh sáng và lớn mạnh hơn. Đồng thời, sự hỗ trợ tích cực về truyền thông mà khởi đầu từ việc quảng bá cho các sáng kiến đa dạng, các dự án khác biệt sẽ khiến phong trào vì cộng đồng hiệu quả hơn, thu được nhiều thành tựu đột phá hơn.
Cốt lõi của các hoạt động, các sáng kiến vì cộng đồng vẫn là từ thiện. Hệ sinh thái từ thiện đã và đang phát triển rất rộng lớn và để hệ sinh thái này phát triển cao hơn, phức hợp hơn, bên cạnh những giải pháp căn cơ, có thể xem đó như một ngôi nhà lớn, một ngôi nhà chung mà mỗi người là một chủ thể cần chung tay, chung sức.
THEO MINH ANH