VKIST đang có cách tiếp cận bài bản

Chuẩn bị hoàn thiện hạ tầng và đã có lực lượng nòng cốt giàu kinh nghiệm, Viện Khoa học và công nghệ Việt Nam - Hàn Quốc (VKIST) - mô hình viện nghiên cứu theo hợp đồng đầu tiên ở Việt Nam được đánh giá là đang có lộ trình bài bản để chuẩn bị bước vào giai đoạn thực hiện các nghiên cứu phục vụ khối công nghiệp.

Đó là nhận xét của Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh, Chủ tịch Hội đồng Viện VKIST cũng như của các nhà quản lý và nhà khoa học tại kỳ họp lần thứ tư Hội đồng Viện VKIST ngày 14/2/2020.

Đánh giá chung về toàn bộ chặng đường vừa qua, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cho rằng Viện đã đạt được những bước đi đầu tiên “rất quan trọng và bài bản”. Có thể nhìn thấy rõ điều đó ngay từ hoạt động hành chính hay khâu tuyển dụng của VKIST mà ông đã đề nghị Vụ Tổ chức cán bộ và bộ phận hành chính phải học theo “cách làm minh bạch, tuyển dụng được cán bộ tốt” của VKIST.

Ông cũng đánh giá cao “chủ thuyết, sứ mệnh xuyên suốt của Viện là tìm ra giải pháp cho khối công nghiệp” và Viện đang từng bước nối với khối công nghiệp và toàn cầu. Mặc dù đây là mô hình mới vận hành, vẫn có một số điểm chưa tương thích trong cách thức quản lý khoa học giữa hai nước Việt Nam - Hàn Quốc mà còn cần thời gian tìm giải pháp tháo gỡ, nhưng ông tin rằng “đây sẽ là mẫu hình” cho nhiều viện khác học tập để “hướng [ứng dụng cho] các ngành và hướng công nghiệp”. “Chúng ta sẽ học được rất là nhiều từ mô hình này”, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nói.

Viện trưởng Kum DongWha điểm lại tình hình hoạt động của VKIST kể từ Kỳ họp lần thứ ba của Hội đồng Viện vào ngày 22/02/2019. Bám sát những nhiệm vụ đã được Hội đồng Viện thống nhất một năm trước đây, VKIST hoàn thành cấu trúc tòa nhà bốn tầng làm trụ sở tại Khu CNC Hòa Lạc, tuyển dụng được các nghiên cứu viên xuất sắc vào vị trí trưởng các nhóm nghiên cứu theo các hướng trọng tâm của Viện, tổ chức hoạt động kết nối với mạng lưới công nghiệp trong và ngoài nước.

Trong đó, các trưởng nhóm chủ chốt mới “đầu quân” đều là các nhà khoa học có uy tín, nhiều kinh nghiệm hợp tác quốc tế và kết nối với giới công nghiệp, như nhận xét của TS Đỗ Tuấn Đạt, Giám đốc Công ty TNHH MTV Vắc-xin và Sinh phẩm số 1, người tham gia tổ tư vấn tuyển dụng của Viện “đều là những cá nhân xuất sắc trong lĩnh vực chuyên môn của mình”. Dù vậy, các nghiên cứu viên chính và kể cả các cán bộ hành chính của VKIST vẫn tiếp tục được cử đi Hàn Quốc học các khóa ngắn và dài hạn nhằm nâng cao năng lực, chuẩn bị cho việc vận hành mô hình viện tự chủ rất mới này.

Theo kinh nghiệm của KIST và các viện nghiên cứu công nghiệp trên thế giới, VKIST lấy nghiên cứu phát triển (R&D) phục vụ khối công nghiệp làm hoạt động xương sống. Vì vậy, sau chuỗi hoạt động nghiên cứu khả thi nhằm đánh giá nhu cầu của một số ngành công nghiệp, xác định công nghệ chủ chốt có khả năng đầu tư nghiên cứu, trong nửa cuối năm 2019, nhóm nghiên cứu của TS Nguyễn Duy Tài mới tiến hành nghiên cứu về ứng dụng Internet vạn vật (IoT) và công nghệ chuỗi khối (block chain) cho nông nghiệp và TS Phương Thiện Thương nghiên cứu quy trình chiết xuất, tinh chế một số hoạt chất của các cây thuốc bản địa của Việt Nam như gấc, nghệ, đinh lăng…

Theo đánh giá của GS.TS Lê Huy Hàm, Viện trưởng Viện Di truyền nông nghiệp, Ủy viên Hội đồng Viện, đây đều là những hướng đi đúng, cần thiết nhằm tạo được sức cạnh tranh cho sản vật bản địa trong bối cảnh mà dược liệu Việt Nam vốn “đa dạng sinh học bậc nhất và giàu kiến thức bản địa nhưng chưa có sức cạnh tranh”, còn nông nghiệp “sản xuất được nhưng thua thiệt đủ đường do kém về chế biến”.

Trong thời gian chưa hoàn thiện cơ sở vật chất phục vụ nghiên cứu ngay tại Hòa Lạc, các nhóm nghiên cứu của VKIST đã khởi động và sử dụng Phòng thí nghiệm “VKIST on site laboratary” tại Viện KIST (Gangneung, Hàn Quốc) hoặc hợp tác sử dụng phòng thí nghiệm thuộc một số viện nghiên cứu khác tại Việt Nam.

Mặc dù mới bắt đầu không lâu nhưng một số đề tài của VKIST đã có kết quả bước đầu khả quan. Chẳng hạn, TS Phương Thiện Thương đã xác định được hai hợp chất quan trọng là darutosite và 16-o-acetyldarutoside trong dự án có tính ứng dụng rất lớn “Phát triển sản phẩm từ bài thuốc cổ truyền Việt Nam điều trị bệnh gút, viêm khớp và đau”. Hay dự án “Phát triển quy trình chiết xuất và tinh chế curcuminoids tự nhiên từ củ nghệ cho năng suất cao và phân biệt curcuminoids tự nhiên với tổng hợp” của TS Vũ Văn Hà cũng đã phân lập được curcuminoids với năng suất cao lên tới 80% và độ tinh khiết trên 90% và có thể chuyển giao quy trình công nghệ chiết xuất này cho một công ty dược.

VKIST được khởi động từ 2017, tập trung vào hai lĩnh vực chính, rất nhiều tiềm năng của Việt Nam là công nghệ sinh học và công nghệ thông tin, đồng thời thiết lập một cơ chế hợp tác rất chặt chẽ với doanh nghiệp cũng như các viện nghiên cứu. VKIST là một dự án hợp tác khoa học và công nghệ tiêu biểu của Việt Nam – Hàn Quốc và cho đến hiện nay là dự án duy nhất được tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In sang khởi công xây dựng vào tháng 3/2018 và dự kiến sẽ có mặt tại lễ khánh thành trụ sở vào cuối năm nay.

Bảo Như

Khoa học phát triển

Xem thêm