Lần đầu tại Việt Nam ghép thành công tế bào gốc không cùng huyết thống
Ngày 16-11, Bệnh viện (BV) Truyền máu – Huyết học TPHCM thông tin, vừa thực hiện thành công ca ghép tế bào gốc (TBG) tạo máu từ máu ngoại vi không cùng huyết thống đầu tiên tại Việt Nam.
Đây là một bước tiến vượt bậc trong công tác điều trị, mở ra hướng đi mới và hy vọng chữa khỏi bệnh cho người bệnh mắc các bệnh lý ác tính không tìm được người cho tế bào gốc cùng huyết thống phù hợp.
Trước đó, ngày 15-5, BV Truyền máu – Huyết học TPHCM đã tiếp nhận điều trị cho anh Q.D.A., (25 tuổi, ngụ tại Cà Mau), được chẩn đoán mắc bệnh bạch cầu mạn dòng tủy mono bào (JMML), không tìm được người cho tế bào gốc thuận hợp (HLA) hoàn toàn có cùng huyết thống.
Ngày 1-7, BV đã khởi động chương trình tìm người hiến tế bào gốc tại Trung tâm Tzu Chi (lãnh thổ Đài Loan) và đến ngày 14-7, Trung tâm Tzu Chi thông báo đã tìm được người đồng ý hiến tế bào gốc có HLA phù hợp hoàn toàn với người bệnh.
Ngày 20-9, BV đã thực hiện ca ghép tế bào gốc tạo máu từ máu ngoại vi không cùng huyết thống đầu tiên tại Việt Nam cho anh Q.D.A, với mẫu tế bào gốc được cung cấp bởi Trung tâm Tzu Chi. Diễn tiến cuộc ghép được theo dõi sát bởi đội ngũ chuyên gia có hơn 20 năm kinh nghiệm ghép tế bào gốc tạo máu của BV Truyền máu - Huyết học TPHCM.
Hiện tại, người bệnh đã bước sang ngày thứ 57 của quá trình ghép, sức khỏe anh Q.D.A., dần ổn định, kết quả xét nghiệm xác định tỉ lệ mọc mảnh ghép (Chimerism) cho thấy 100% tế bào là của người hiến tặng tế bào gốc.
Theo BS-CKII Phù Chí Dũng, Giám đốc Bệnh viện Truyền máu – Huyết học TPHCM, Hiện nay, có một số bệnh lý Huyết học ác tính (ung thư) chỉ có phương pháp duy nhất để điều trị hiệu quả và có thể hết bệnh là dị ghép tế bào gốc tạo máu từ người cho khỏe mạnh.
Kỹ thuật ghép tế bào gốc tạo máu có 2 phương pháp chính: Tự ghép TBG, nghĩa là thu thập TBG của bệnh nhân sau lui bệnh, hoặc đáp ứng tốt với hóa trị, ghép tươi hoặc lưu trữ và tiến hành ghép trả lại cho bệnh nhân. Phương pháp này chỉ áp dụng cho một số bệnh nhân và có nguy cơ tái phát sau này; Dị ghép TBG hay ghép đồng loại nghĩa là ghép tế bào gốc tạo máu của người khác phù hợp với kháng nguyên hòa hợp tổ chức (HLA) với bệnh nhân. Phương pháp này chỉ áp dụng cho những bệnh lý ác máu tính có nguy cơ cao hoặc bệnh tái phát kháng trị và các bệnh lý về máu lành tính, di truyền.
BV Truyền máu – Huyết học đã triển khai thành công kỹ thuật dị ghép tế bào gốc tạo máu (ghép đồng loại) từ năm 1995. Tuy nhiên, vấn đề khó khăn là nhiều trường hợp người bệnh không tìm được người cho tế bào gốc phù hợp HLA đồng huyết thống.
Trong khi đó, cho đến nay, tại Việt Nam vẫn chưa có Ngân hàng tế bào gốc từ nguồn người hiến tình nguyện. Do đó, một số trường hợp người bệnh phải ra nước ngoài để tìm nguồn tế bào gốc phù hợp.
Nhằm mở rộng nguồn tìm kiếm mẫu tế bào gốc phục vụ cho việc điều trị bằng phương pháp ghép tế bào gốc tạo máu, BV Truyền máu - Huyết học TPHCM đã làm việc với một số đối tác là các Ngân hàng tế bào gốc lớn ở nước ngoài, trong đó có Trung tâm ghép Tzu Chi (Đài Loan).
Trung tâm ghép Tzu Chi (Đài Loan) là một trong những Trung tâm lưu trữ tế bào gốc lớn nhất ở Châu Á. Trung tâm này đã cung cấp tế bào gốc cho các cơ sở điều trị ở 30 quốc gia trên thế giới với tổng số người bệnh được nhận tế bào gốc là 4.498 người.
Nhận thấy đây là một đối tác phù hợp và tiềm năng nên ngày 15-4-2016, BV.TMHH đã tiến hành ký kết thỏa thuận hợp tác với Trung tâm ghép Tzu Chi. Theo thỏa thuận, Trung tâm Tzu Chi sẽ thực hiện xét nghiệm HLA để tìm được người cho thuận hợp HLA hoàn toàn và cung cấp mẫu tế bào gốc cho BV Truyền máu - Huyết học TPHCM thực hiện kỹ thuật ghép đồng loại.
Thành An - SGGP
