Công cụ dịch máy có thể khuất phục ngoại ngữ?
Đưa cụm từ “crottin de chèvre” vào Google Translate bạn sẽ biết ngay nó có nghĩa là phân dê. Vì thế nếu thấy cụm từ trên xuất hiện trong menu có thể bạn sẽ bỏ qua và bỏ lỡ một loại phô mai thơm ngon làm từ sữa dê thường được phục vụ như món khai vị ở Pháp.
Những hiểu lầm như vậy là lý do tại sao Google thừa nhận công cụ dịch miễn phí được khoảng 500 triệu người dùng của hãng không nhằm thay thế các dịch giả.
Khách du lịch có thể chấp nhận một vài hiểu lầm vì công nghệ này rẻ và tiện lợi. Nhưng trong các lĩnh vực quan trọng hơn, như trong kinh doanh, luật hoặc y tế, các công cụ dịch máy thường ít được dùng.
"Sử dụng Google Translate có thể dẫn đến một số lỗi nghiêm trọng, đặc biệt là khi các từ có nhiều nghĩa, thường xảy ra trong các lĩnh vực như luật hoặc kỹ thuật", theo Samantha Langley, cựu luật sư hiện là thông dịch viên tòa án từ tiếng Pháp sang tiếng Anh.
Điều đó không có nghĩa là các dịch giả chuyên nghiệp không sử dụng các công cụ dịch thuật với sự hỗ trợ của máy tính (CAT). Các công cụ tinh vi có thể giúp loại bỏ việc dịch lặp đi lặp lại nhàm chán.
Một trong những ứng dụng mới phổ biến nhất của CAT là tai nghe dịch thuật thường đi cùng với một ứng dụng trên điện thoại thông minh.
Andrew Ochoa, giám đốc điều hành của công ty khởi nghiệp Waverly Labs chuyên sản xuất tai nghe dịch thuật cho biết phải mất nhiều thập kỷ nghiên cứu để tạo ra bộ thuật toán (mạng thần kinh) có thể nhận biết các mẫu âm giống như não người. Kết hợp mạng này với công nghệ nhận dạng tiếng nói cho phép cải thiện vượt bậc về độ chính xác.
Paola Grassi, một dịch giả chuyên nghiệp của Ngân hàng Thế giới (Wordbank) cho rằng không có nghi ngờ gì về khả năng của các công cụ CAT trong việc xử lý các bản dịch văn bản khó nhằn như hướng dẫn sử dụng hoặc bảng câu hỏi. Câu hỏi khảo sát là một trong những nội dung lặp đi lặp lại nhiều nhất và một công cụ CAT tốt có thể đẩy nhanh quá trình dịch đáng kể.
Đối với các cuộc họp và hội nghị, các công cụ dịch có thể đeo được như của Waverly chắc chắn rất phổ biến. Nhưng ngay cả công cụ thế hệ mới này, kết hợp các mạng thần kinh nhận dạng tiếng nói và các cỗ máy dịch thuật dựa trên internet, cũng có những hạn chế.
Người dùng phải chờ ít nhất vài giây để dịch cụm từ hoặc nhiều hơn nếu kết nối internet kém.
Và máy tính vẫn thiếu sự tinh tế trong giao tiếp của con người. Nếu bạn muốn tạo mối quan hệ với người đọc, bạn cần một dịch giả để làm cho nó nghe thật tự nhiên và nắm bắt được tình cảm, thường liên quan đến việc tái cấu trúc cả một câu.
Antonio Navarro Gosálvez, một dịch giả từ tiếng Anh sang tiếng Tây Ban Nha thì cho rằng các công cụ CAT cản trở sự sáng tạo. Nếu công cụ cho bạn bản dịch khớp một phần thì thật khó để loại bỏ một phần của câu và cấu trúc lại hơn là làm từ đầu".
"Khi nói đến việc thể hiện cảm xúc và ngữ điệu, chúng ta cần phân tích tình cảm, các công cụ dịch hiện chưa làm được nhưng vấn đề này có thể sẽ được giải quyết trong mười năm tới", theo Ochoa.
Kỹ năng ngoại ngữ vẫn đang có nhu cầu trong thị trường lao động.
Ở Anh, khoảng 15% công việc được đăng trên trang web tuyển dụng Reed yêu cầu ngoại ngữ.
Nghiên cứu mới từ Hội đồng Giảng dạy Ngoại ngữ Mỹ cho thấy 75% các công ty sản xuất cần nhân viên có kỹ năng ngôn ngữ đa dạng.
Tuy nhiên, ngôn ngữ đã không còn được ưa chuộng trong các trường học ở Vương quốc Anh.
Phân tích gần đây của BBC cho thấy việc học ngoại ngữ ở các trường trung học giảm tới 50% kể từ năm 2013. Bộ Giáo dục Vương quốc Anh đang thực hiện các biện pháp để ngăn chặn sự suy giảm này, như trong chương trình giảng dạy quốc gia bắt buộc tất cả trẻ từ 3 đến 9 tuổi học về các ngôn ngữ.
Theo Zoey Cooper, giám đốc nội dung và thương hiệu tại Worldbank thì biết ngoại ngữ vẫn là một kỹ năng quý giá. "Vẫn còn rất nhiều cơ hội cho sinh viên tốt nghiệp ngôn ngữ học, cả về dịch thuật chuyên ngành và tiếp thị toàn cầu", cô nói.
Và ngay cả khi bạn không sử dụng ngôn ngữ như một nghề, nó vẫn có những lợi ích khác.
Làm thế nào bạn có thể hiểu biết về một quốc gia và văn hóa của nó nếu bạn không nói được ngôn ngữ của nước đó? Ngay cả các ứng dụng kích hoạt bằng giọng nói có sẵn cũng không thể bù đắp.
PV
Xem thêm
