Nhật ký innovation: Cái phòng thiền của khởi nghiệp
Tự dưng Facebook nhắc “ngày này năm xưa”, là thời điểm video nói chuyện dài hơn hai tiếng đồng hồ giữa ông Nguyễn Mạnh Hùng, lúc đó là tổng giám đốc Viettel và ông Phạm Nhật Vượng chủ tịch Vingroup. Ngồi xem lại câu chuyện của hai tập đoàn lớn nhất nước với khẩu hiệu đều có chữ “khởi nghiệp”.
Tự hỏi, cái khái niệm “tinh thần khởi nghiệp” mà những ông quá to này đưa ra, sẽ giống và khác như thế nào với “tinh thần khởi nghiệp” mà những bạn trẻ đang say sưa hiện nay. Nó là chuyện risk-taking – chấp nhận rủi ro, hay là ventures – mạo hiểm đặt cược lớn hay đơn giản là adventure – một cuộc phiêu lưu thú vị và thách thức?
Hình như đúng hết, nhưng còn thiếu một thứ mà mọi người không nói: khởi nghiệp là cày ra bã.
Đây là Yến Lê, một cô đồng nghiệp cũ của Bung, thời còn ở biển. Yến vô Sài Gòn, làm CEO một công ty dạng venture builder. Tức là một ông có tiền – và có nghề, có sẵn thị trường muốn mở công ty theo mô hình startup, tuyển một người có thể tổ chức vận hành và nuôi lớn cái startup này trước khi gọi vốn tiếp, bán cho nhà đầu tư, hoặc thậm chí lên sàn. Yến là CEO của cái startup chuyên đào tạo lập trình viên cao cấp này, được gọi là đồng sáng lập, có tý cổ phần, và phải… cày như điên. Buổi tối gặp Yến, ngồi lề đường Sài Gòn tán dóc, là một hôm hiếm hoi cô rời văn phòng trước 11 giờ đêm.
“Venture mà anh, không bào ra bã thì làm sao ra việc được?”.
À, là “bào” sức người đó nhen. Nó giống với kiểu làm việc của Vingroup mà Bung biết: trả lương gấp đôi, và phải làm việc gấp ba. Giờ Yến đang chuẩn bị rời cái venture này, để thực hiện một chuyến phiêu lưu mạo hiểm khác… Tự dưng Bung thấy thương nó, ghê gớm.
Nhớ cái hồi nó mới vô Sài Gòn, thằng bạn thân vô thăm, về càm ràm với Bung: “Con Yến nó còn không nuôi nổi cái cây cảnh trong nhà nó nữa thì làm sao mà lo thân nó cho xong…”. Bung nhớ hồi đó hay nói chuyện với các bạn, kiểu mỗi ngày trôi qua là một ngày mất đi, ráng làm được nhiều giá trị thì tốt hơn, không thì phí phạm thời giờ lắm. Xong thấy nó làm quá, cũng hơi xót.
Còn đây là anh Vũ, một thiền sư mới hoàn tục, người mới về làm chung ở Saigon Innovation hub. Anh Vũ đi lòng vòng, kiếm một cái phòng nhỏ nhứt, tối nhứt, yên tĩnh nhứt, vốn là cái kho, dọn dẹp lại, để mỗi ngày vô ngồi thiền, như một thói quen suốt chục năm nay khi còn khoác áo thiền sư. Đâu có dè, cái phòng này, trở nên… quá tải. Mấy bạn nhân viên lên xin ngồi chung. Mấy đối tác cũng muốn đến chia sẻ không gian này. Và giờ, các nhà sáng lập khởi nghiệp cũng muốn vô ngồi thiền một chút, cho “đỡ rối não”.
Bung tự hỏi, sao tự dưng cái kho này của mình trở nên hấp dẫn còn hơn cả cái studio chụp ảnh quay phim nhiều thiết bị xịn hay cái phòng mentor vốn dĩ có những anh chị rất xịn tới tư vấn miễn phí vậy ta?
Lại nhớ lần đầu gặp lại anh Vũ, khi mới vừa hoàn tục chưa đầy 24g, sau 7,5 năm tu khổ hạnh theo trường phái Thiền nguyên thuỷ. Vũ đi tu ở Srilanka, sau chuyển sang Myanmar, thỉnh thoảng Bung qua chơi thì ổng toàn ở vùng sâu vùng xa nào đó dạy tiếng Anh cho con nít nghèo. À, trước khi đi tu, Vũ là giám đốc chương trình tiếng Việt cho người nước ngoài và tiếng Anh cho người Việt của UNESCO. Sau, có thời gian ngắn Vũ về Đà Lạt, nghe nói tín đồ đông khủng khiếp.
Vũ ngồi thiền 2 tháng ròng rã, xuất quan thì gặp Bung, nói sao mặt mày Bung ám khí ghê vậy, lại đây nói chuyện. Nói một hồi, thì ổng hút hết năng lượng độc qua người ổng, tu hành định tâm cỡ nào thì cũng không có thoát hết ra được, nên thấy 2 tháng tu cũng xài được chưa tới 2 giờ.
Vậy mà, có lúc, ở Đà Lạt, mỗi ngày phải cứu chữa cho 50 cuộc đời tan nát vì những vết thương không bao giờ lành trong quá khứ. Vũ nói, có ngày lết về tới cốc, thấy cái mặt mình nó đen còn hơi người tà ác nhất cuộc đời này…
Gặp nhau ở quán bia, Vũ không một xu dính túi, vì phải đi trả cho hết những thứ người ta đã cúng dường cho một nhà sư. Uống Pepsi mà vẫn cụng ly, và cảm giác y chang như lần gặp nhau cuối cùng, trước khi Vũ xuất gia, là 11 năm trước.
Bung bèn nhắn Yến, rảnh qua Sihub ngồi thiền cho… vui trở lại, để có thể trồng lại được chậu cây xanh trong căn hộ nhỏ của mình.
Bung Trần
