Bắc Kinh sẽ chấm điểm “tín nhiệm xã hội” vào cuối năm 2020

Kế hoạch đánh giá từng người một trong 1,3 tỷ dân thông qua các hành vi xã hội của Trung Quốc đang tiến thêm một bước đến hiện thực, khi Bắc Kinh đã bắt đầu triển khai chương trình tính điểm trọn đời vào năm 2021. Chương trình này sẽ cho điểm “tín nhiệm xã hội” cho từng cá nhân.

Theo một thông báo trên trang web của chính quyền Bắc Kinh, thành phố này sẽ bắt đầu thu thập dữ liệu từ nhiều cơ quan ban ngành để khen thưởng hoặc xử phạt 22 triệu dân dựa trên hành vi và tiếng tăm của họ vào cuối năm 2020. Những người có chỉ số “tín nhiệm xã hội” tốt sẽ được hưởng nhiều quyền lợi hơn, trong khi những người vi phạm luật pháp sẽ chật vật hơn trong cuộc sống.

Theo kế hoạch của chính quyền, dự án này sẽ “nâng cấp hệ thống ‘danh sách đen’ để những kẻ không đáng tin tưởng trong xã hội sẽ không còn cơ hội làm điều xấu”. Tin tức này được Tân Hoa Xã thông báo trên website của chính quyền thành phố.

Trung Quốc đã có nhiều thử nghiệm với những hệ thống đánh giá dân cư tương tự, chẳng hạn như khen thưởng các hành vi tốt, đồng thời xử phạt cấm túc hoặc phạt tiền với những hành vi xấu. Tuy nhiên những nhà phê bình đánh giá đây là một bước đi đầy rủi ro. Nó có thể khiến giá trị con người bị giảm thiểu, chẳng còn gì hơn một tấm thẻ.

Kế hoạch tham vọng

Những nỗ lực của Bắc Kinh cho thấy tham vọng rất lớn, mặc dù cũng có khá nhiều thành phố khác cũng thử nghiệm những chương trình tương tự.

Hàng Châu đã triển khai hệ thống tín nhiệm cá nhân vào đầu năm nay, nhằm khen thưởng những hành động tốt đẹp cho xã hội như tình nguyện hoặc hiến máu nhân đạo, đồng thời xử phạt những người vi phạm luật giao thông với những mức tiền phạt kín. Theo Ủy ban Phát triển và Cải Cách Quốc gia, vào cuối tháng 5, những người dân Trung Quốc có chỉ số tín dụng xấu sẽ bị hạn chế đặt vé của hơn 11 triệu chuyến bay và 4 triệu chuyến tàu hỏa cao tốc.

Cũng thuộc một phần trong dự án này của chính quyền Bắc Kinh, các đại lý sẽ kết nối với hệ thống dữ liệu để có cái nhìn chi tiết cụ thể về hành vi của từng người dân khi tham gia các dịch vụ. Đề xuất này kêu gọi những đại lý du lịch, quản lý kinh doanh và cơ quan quá cảnh có thể bắt tay với nhau để hoàn thành tốt dự án.

Việc theo dõi hành vi cá nhân ở Trung Quốc trở nên dễ dàng hơn rất nhiều khi đời sống kinh tế đang chuyển dần sang trạng thái online, với hàng loạt ứng dụng như WeChat của Tencent hoặc Alipay của Ant Financial. Đây sẽ là những nút trung tâm để chi trả, vay vốn và tổ chức chuyên chở. Thông thường, các tài khoản cũng được liên kết với số điện thoại, đồng nghĩa với việc liên kết với số định danh cá nhân.

Phiên bản cuối cùng của hệ thống đánh giá tín dụng xã hội quốc gia Trung Quốc vẫn chưa hoàn chỉnh. Tuy nhiên với những quy định bắt người dùng phải công khai mọi thứ trên internet, cùng với sự phát triển của hệ thống nhận diện khuôn mặt, dáng đi, Bắc Kinh đang có trong tay công cụ để giám sát tất cả công dân của họ một cách dễ dàng.

Hải Vy (Theo Bloomberg)