Nhanh hơn vó ngựa: Câu chuyện về người viết ra thuật toán cá ngựa tỷ đô
Nhân vật chính trong câu chuyện này hiện tại đã 61 tuổi, có vẻ ngoài và phong thái như một giáo sư đại học.
Trên thực tế, với trí thông minh và nỗ lực của bản thân, cùng khả năng điều hành tuyệt vời, ông từng là một thần bài tung hoành từ Las Vegas đến Monte Carlo, và sau đó trở thành siêu cược gia trong môn đua ngựa - môn mà mọi tay cá cược đều lắc đầu rằng “không thể ăn tiền từ những con ngựa” - bằng chính thuật toán do ông gầy dựng nên.
Ước tính ông đã thu về được gần 1 tỉ đôla Mỹ từ chiêu thức của mình, và mãi đến gần đây ông mới chia sẻ và trải lòng về cuộc đời mình.
William “Bill” Benter sinh ra và lớn lên ở một nơi tuyệt đẹp tên là Pleasant Hill thuộc tiểu bang Pennsylvania. Thuở nhỏ, cậu bé Bill là một học sinh chăm chỉ và là một Hướng đạo sinh, sau đó cậu theo học ngành Vật lí tại trường cao đẳng.
Bố mẹ của Bill luôn để cậu tự do - cậu từng đi du lịch bằng cách quá giang từ châu Âu đến Ai Cập, và đã từng lái xe khám phá nước Nga (đúng vậy, nước Nga!). Thế rồi, sự nghiệp bài bạc của Bill bắt đầu năm cậu 22 tuổi: cậu bỏ học, bắt xe buýt đến Las Vegas.
Trước khi đến Vegas, Benter đã bị mê hoặc bởi cuốn Bắt thóp Người chia bài (Beat the Dealer) - một cuốn sách do một giáo sư Toán học viết năm 1962, trong đó mô tả cách thức đếm bài trong môn blackjack - phương pháp đòi hỏi sự tập trung cao độ nhưng hầu như biến lợi thế dù nhỏ nhất thành chiến thắng trước nhà cái.
Khi Benter đến Vegas, anh vào làm việc tại một cửa hàng tiện ích với mức lương 3 đôla Mỹ/giờ, rồi để dành tiền lương để “áp dụng kiến thức” tại các sòng bạc nhỏ. Một ngày “ăn nên làm ra” nhất của Benter lúc đó chỉ có 40 đôla Mỹ, nhưng anh cũng xem chơi bài là một công việc, và anh cũng bắt gặp một vài người bạn chơi giống như anh - những người dường như cũng đọc cuốn sách như anh đã đọc, cực kì chăm chú khi chơi bài, và luôn tỉnh táo.
Năm 1980, sau khi vừa mới được một chân dọn dẹp đêm tại một cửa hàng McDonald’s, Benter được bạn bè giới thiệu đến người đàn ông thay đổi cuộc đời anh: Alan Woods.
Woods, khi đó 30 tuổi và là trưởng nhóm đếm bài người Úc mới đến Vegas, từng là một chuyên viên thẩm định bảo hiểm, có một vợ hai con, nhưng rồi từ bỏ cuộc sống gia đình để chu du thế giới với bài bạc.
Benter bị ấn tượng bởi những câu chuyện li kì của Woods (như có lần ông này qua mặt đội an ninh sân bay Manila ở Philippines với 10.000 đôla Mỹ giấu trong quần lót), và cả cách hoạt động của nhóm: lợi nhuận được chia đều, nhóm có nhiều thành viên vừa để tăng khả năng thắng và vừa để bù đắp lợi nhuận lỡ khi ai đó trong nhóm “không gặp may”, và nhất là không uống rượu bia trong “giờ làm việc”; thế nên chàng trai gốc Pennsylvania gia nhập nhóm.
Sáu tuần sau khi nhập hội, Benter trải nghiệm chơi bài ở Monte Carlo, được những người bồi mặc lễ phục phục vụ, cảm thấy mình như James Bond và kiếm được mức tiền nếu tính ra hàng năm thì lên đến 80.000 đôla Mỹ.
Năm 1980 ở Las Vegas, Benter đã kiếm được 80.000 USD một năm
Cả nhóm sống trong một ngôi nhà ở ngoại ô Vegas như một hội sinh viên trường đại học. Trong những lần giải lao giữa các bàn chơi, các thành viên rỉ tai nhau về những tay bảo vệ lòng vòng khắp sòng để tìm kẻ gian lận - kẻ đó nếu bị phát hiện sẽ được mời ra khỏi sòng, hoặc tệ hơn là bị điệu đến một căn phòng nào đó để tra khảo, thậm chí bị đánh và đầu độc.
Benter không đồng tình với cách hành xử như vậy: đếm bài không phải gian lận, chỉ là chơi có tính toán mà thôi.
Thế rồi cũng đến lúc gặp ma ban đêm: một ngày nọ, một bàn tay to đặt lên vai Benter khi anh đang điềm nhiên ngồi chơi - người đàn ông lực lưỡng mặc vest bảo Benter đi cùng ông ta đến một căn phòng.
Trong phòng, Benter bị ấn xuống ghế và bị yêu cầu trình giấy tờ tùy thân - anh từ chối. Người đàn ông đi ra, và một tay khác bặm trợn hơn bước vào, quát vào mặt Benter: “Đưa tao xem cái căn cước chết tiệt của mày!”, lần này thì Benter làm theo yêu cầu.
Đến năm 1984, Benter, Woods, và một số thành viên khác trong nhóm ‘được’ có tên trong Sổ Griffin - một danh sách đen lưu truyền giữa các sòng bạc; ảnh chụp tội phạm của bọn họ được dán vào danh sách cùng với giới mại dâm và móc túi, và vì thế mà họ không thể tiếp tục hành sự ở Vegas được nữa.
Thế là theo ý định của Woods, cả nhóm chuyển hướng sang đua ngựa, và địa điểm là câu lạc bộ Jockey Club lâu đời ở Hong Kong.
Câu lạc bộ Jockey Club lâu đời ở Hong Kong.
Cá cược đua ngựa (gọi tắt là “cá ngựa”) giống như một thứ tôn giáo tại Hong Kong - nơi đây chỉ có 5,5 triệu người, nhưng doanh thu cá ngựa lại nhiều hơn cả doanh thu cá ngựa ở Mỹ, đến mức năm nào trong thập niên 1990 cũng đạt 10 tỉ đôla Mỹ.
Mọi người cùng đặt cược, những người thắng thì nhận tiền, nhà cái Jockey Club sẽ giữ lại 17% đặt cược (sau khi trừ hết các chi phí, tiền còn lại sẽ được nhà cái dành làm từ thiện). Để có lãi, Benter không chỉ đơn thuần “chọn” ra con ngựa thắng cuộc: ông cần đặt cược sao cho mức tiền thắng phải hơn con số 17% “tiền công quả” kia.
Benter tìm được một tài liệu nghiên cứu về khả năng thắng thua của những con ngựa đua, và qua cuốn sách đó, ông hiểu được rằng để duy trì thắng cược là một điều khó đến mức “bất khả thi”, vì có quá nhiều yếu tố ảnh hưởng: đường đua, vóc dáng con ngựa, tài điều khiển của tay nài,... .
Tuy nhiên, lợi thế ở đây là những yếu tố dó có thể được cân nhắc dựa trên xác suất và tổng hợp lại với nhau để cho ra những dự đoán - một phương pháp rất có cơ sở toán học chứ không hề chỉ là đoán mò, và quan trọng hơn là nó “gãi” đúng vấn đề duy trì thắng cược của Benter, đến mức ông đọc cuốn sách đến 2 lần liên tục vì quá hấp dẫn.
Để duy trì thắng cược đua ngựa là một điều khó đến mức “bất khả thi”
Thế là nhóm của Benter bắt tay chinh phục môn cá ngựa. Benter tự mình tìm hiểu môn thống kê nâng cao và mày mò viết phần mềm, trong khi Woods gửi về những tài liệu ghi chép kết quả đua ngựa để nhập vào máy tính.
Sau đấy, hai người thuê một căn phòng bé tí ở một khu chung cư để nghiên cứu phần mềm dựa trên phương pháp “phân tích xác suất và tổng hợp dữ liệu” và các kết quả đua ngựa trong quá khứ.
Đến những ngày đua, phần mềm còn hơi sơ khai Benter cho xuất ra những dự đoán rời rạc khó hiểu, và Woods, bằng kinh nghiệm phán đoán của mình qua các kết quả đua trước đây, sẽ sửa lại dự đoán đó; xong họ gọi điện cho Jockey Club để đặt cược và theo dõi cuộc đua qua TV. Nụ cười luôn nở trên môi họ khi họ thắng, nhưng chỉ cười mà thôi, không reo hò nhảy nhót - họ là những tay chuyên nghiệp cơ mà.
Bước đầu tương đối khó khăn với Benter và Woods, khi phần mềm của Benter chưa thực sự hiệu quả và cho đến cuối mùa đua vào hè 1986, hai người họ đã mất 120.000 đôla Mỹ trong số vốn 150.000 đôla Mỹ. Benter trở về Vegas để huy động vốn nhưng không thành, trong khi Woods sang Hàn Quốc đánh bạc.
Họ gặp lại nhau tại Hong Kong vào tháng 9 năm đó, Woods có nhiều tiền hơn và sẵn sàng tiếp tục hợp tác, thế nhưng tỉ lệ ăn chia 9:1 với phần hơn thuộc về Woods làm Benter phật lòng đến mức ông không chỉ cắt đứt quan hệ với Woods, mà còn viết một đoạn mã tự ngắt cho phần mềm của mình (dù ông thừa biết Woods sau này sẽ tìm ra và loại bỏ nó).
Sau khi đường ai nấy đi, Woods ở lại Hong Kong tiếp tục dùng thuật toán của Benter để làm tiền. Benter cũng mong muốn như vậy, nhưng ông đi con đường khác: ông cầm tiền của những người bạn ở Vegas đến Thành phố Atlantic và dẫn dắt một nhóm đếm bài ở đó, và ông lại nghiên cứu phần mềm đua ngựa của mình vào giờ rảnh.
Benter trở lại Hong Kong vào tháng 9/1988 sau khi đã dành được vài trăm nghìn đôla Mỹ; Woods vẫn còn ở đó, thuê chuyên gia để phát triển thuật toán của Benter nhằm gia tăng doanh thu, và sống sung túc trong một căn hộ trên tầng cao nhất với góc nhìn cực đẹp. Dĩ nhiên, Benter không liên lạc với Woods.
Thay vào đó, ông bổ sung vào phần mềm của mình những yếu tố khác để tăng khả năng đoán trúng: số ngày ngựa được nghỉ giữa những chặng đua, tốc độ gió, thậm chí cả bữa sáng của ngựa hay thời tiết ngày đua. Ông nhập tất cả dữ liệu vào máy tính, và ngay trong năm đầu tiên trở lại Hong Kong, ông thắng 600.000 đôla Mỹ; qua năm sau - mùa hè 1990 - Benter vẫn có lời dù bị hao hụt chút ít.
Bước ngoặt diễn ra khi Jockey Club công bố chính sách công khai mức cược - chính sách mà Benter cho là một “phát kiến vượt bậc”. Ông lại đưa dữ liệu về mức cược này để tinh chỉnh thuật toán của mình; mùa 1990-1991, doanh thu đạt 3 triệu đôla Mỹ.
Năm sau, ông nhận một cú điện thoại từ Jockey Club, và đó không phải là một cú điện thoại đe dọa giống như bàn tay ở Vegas năm nào: vì Jockey Club rất hay làm từ thiện và Benter là một trong những khách hàng sinh lời nhất, câu lạc bộ muốn dành thêm ưu đãi cho những “cỗ máy in tiền” như Benter để có thêm ngân sách ủng hộ người khó khăn. Vì thế, Jockey Club đã đồng ý lắp đặt cổng đặt cược trực tiếp cho văn phòng của Benter - ông chỉ cần cắm cáp máy tính của ông vào cổng này và tăng mức cược lên.
Kể từ đó, Bill Benter đã đạt được hai điều chưa từng có tiền lệ: ông đã lập ra cho mình một quỹ đầu cơ cho môn cá ngựa, và một thuật toán sử dụng mô hình xác suất để đánh bại những tay cá khác và mang lại lợi nhuận cho nhà cái.
Giáng sinh tại văn phòng của Benter năm 2000
Một thuật toán khác cũng gần giống như vậy thuộc về Alan Woods, và cũng chính Benter viết ra nó. Lợi nhuận của họ cứ thế tăng lên: Woods kiếm được 10 triệu đôla Mỹ trong mùa 1994-1995 và mua một chiếc Rolls-Royce mà ông không bao giờ lái, còn Benter thì tậu một vườn nho Pháp.
Đến năm 1997, sau cả trăm năm là thuộc địa của Anh, Hong Kong được bàn giao lại cho Trung Quốc ngày 1/7, môn đua ngựa vẫn sống khỏe trước cuộc chuyển giao chính trị.
Đến đây thì Benter lại phải đối mặt với một nỗi lo khác: trước đó một tháng, nhóm của ông 3 lần đoán trúng 3 con ngựa dẫn đầu đường đua (Triple Trio), và mùa đó họ đã thắng đến 50 triệu đôla Mỹ. Jockey Club luôn vinh danh những người đạt Triple Trio - nhưng lần này họ không muốn trao giải cho một thuật toán do người Mỹ tạo ra.
Hơn nữa, họ cũng không hài lòng khi những nhóm “chuyên gia máy tính” nước ngoài luôn thắng lớn và lấy hết tiền của họ vì như vậy sẽ khiến những người chơi địa phương không còn muốn chơi nữa và nhà cái mất lợi nhuận.
Vậy nên, Benter bị Jockey Club thu hồi quyền lợi đặt cược trực tiếp và bị treo tài khoản. Ông lại trở về Vegas, biết rằng câu lạc bộ đã cấm đặt cược qua điện thoại. Benter cân nhắc bước đi tiếp theo: cần phải đặt cược kín đáo hơn, giống như hồi mình đếm bài vậy.
Quay lại Hong Kong, Benter chọn cách đặt cược trực tiếp: ông lặng lẽ mang một xếp vé cược đến máy đặt cược và đặt vé vào đó, và ông cũng thuê những người khác làm tương tự trên khắp Hong Kong. Giải pháp của Benter mất nhiều thời gian và công sức quản lí mảng lưới “người giao cược” (chưa kể nguy cơ những người này bị cướp), nhưng doanh thu mang lại vẫn tốt như trước đây.
Benter vẫn duy trì chiến lược đặt cược trực tiếp cho đến thời điểm chuyển giao thiên niên kỉ, với thuật toán theo dõi tới 120 yếu tố ảnh hưởng đến ngựa đua. Ông gặp gỡ những người chuyên nghiệp, ăn mặc lịch lãm hơn, và làm từ thiện nhiều hơn: quyên góp hàng triệu đôla giấu tên cho các trường nghèo ở Trung Quốc và thăm trại tị nạn ở Pakistan. Cùng lúc đó, lần đầu tiên Benter nghĩ đến chuyện giải nghệ và trở về Mỹ - nhưng phải làm một quả đậm trước khi gác kiếm.
Thế là đến tháng 11/2001, Benter quyết định săn Triple Trio lần cuối - ông đã không còn theo đuổi những giải lớn từ năm 1997 vì không muốn rắc rối với Jockey Club, nhưng giải năm đó quá hấp dẫn nên Benter không thể từ chối, thậm chí còn đặt cược lên tới 1,6 triệu đôla Hong Kong - nếu thắng, ông sẽ không nhận giải đó, tiền thưởng sẽ được nhập vào quỹ từ thiện.
Quả nhiên Benter thắng, nhưng ông không lường trước rằng truyền thông sẽ rúng động với tin “118 triệu đôla Mỹ tiền thắng cược trở nên vô chủ”; vậy nên ông đã viết một lá thư nặc danh trình bày ý định của mình đến ban Giám đốc của Jockey Club. Câu lạc bộ chưa bao giờ tiết lộ lá thư, nhưng sau đó đã dỡ bỏ lệnh cấm đặt cược qua điện thoại, đồng thời còn cho phép người chơi đặt qua mạng.
Về phần Benter, ông trở về tiểu bang Pennsylvania quê hương, điều hành một công ty chuyên soạn dữ liệu y tế. Ông kết hôn năm 2010 với người phụ nữ ông gặp ở tổ chức từ thiện Rotary Club ở Hong Kong trước đây, và ông vẫn tích cực làm từ thiện: ông đã quyên góp 1 triệu đôla Mỹ cho một trường học tại Pittsburgh (Pennsylvania), và 3 triệu đôla Mỹ cho chương trình tiêm chủng bại liệt ở Afghanistan, Pakistan và một số nước châu Phi. Đến năm 2007, ông lập Quỹ Benter nhằm ủng hộ cho các lĩnh vực sức khỏe, giáo dục và nghệ thuật.
Thêm vào đó, Benter vẫn duy trì cá ngựa ở các địa điểm trên thế giới - ông nhìn thấy mức cược thay đổi từng giây và ngạc nhiên khi mình vẫn có thể thắng, đồng thời cập nhật thuật toán. Bàn về sự nghiệp cá ngựa của mình, ông cho biết: “Tôi muốn chinh phục trò chơi này vì không phải vì nó khó, mà là vì ai cũng nói rằng không thể thắng trò chơi này liên tục.”.
Quốc Huy (Theo Bloomberg)
